İki Tık Tık Bir Şık Şık

Etiketler

Kentlim, Para, Temizlik

– Gülizar ben çıkıyorum. Bonfile vardı dolapta. Gitmeden onu tezgaha çıkarıver olur mu? Fasulyeleri de ayıklayıp bırakırsın. Mezemiz olsun akşama. Ha bir de şu buzdolabının içini bir sil Allah aşkına. Hiç mi gözüne çarpmıyor böyle şeyler? Ben söylemeyeyim yani nerelerin temizleneceğini. Ay bak en önemli şeyi bırakıp gidiyordum neredeyse. Üff… şimdi ayakkabı çıkar, ayakkabı giy…

 

Buzdolabı tıkabasa doluyken nasıl göreceksem kirini pisini. Alıp alıp yığıyor kadın. Yarıdan çoğu çöpe atılıyor yazık. Onları oraya tıkıp habire dışarıdan yiyorlar. Bizim külüstür buzdolabı şunun yarısı kadar bile dolamadı ömründe garibim. Bırak on çeşit peyniri, salamı, sucuğu, kayınçonun yolladığı bir kavanoz içi geçmiş zeytinle Neriman Hanımgillerin tadını beğenmeyip bize verdiği biberli krem peynirden başka bir şey yok evde. Osman’ın aldığı maaş olduğu gibi bebelere gitti. Aman Allah sağlık versin de, ne yapalım… gitsin. Onlar için çalışıyoruz. Şükür sağlıklıyız da çalışıyoruz. Ne kirlenmiş bu köşe arkadaş. Kadın yıllardır yapmadığı temizliği benden bekliyor. Geçimsiz şıllık. Çekilecek karı değil de mecbur çekiyoruz ağız kokusunu alemin. Çekmeyip de ne yapacaksın? O da olmasa ayın sonu gelmeyecek valla bir askeri maaşla. Niye askeri demişlerse bu merete de… Ellerimin anası ağladı yahu. Pis kancık, pis! Tövbe tövbee. Aman neyse, sağolsun yine. Bak bugün vereceği yüz lira da eczaneye borcumuzu kapayacak inşallah hayırlısıyla. Direkman gidecek para için debelen dur kaç saat. Kayınnanın ilaçlar da ateş pahası namussuzlar. Aman Allah başımızdan eksik etmesin. Şükür. Belim de nasıl ağrıyor bugün ya. Tam zamanını buldu. Kayınnayı dikeltirken incittim herhalde yine. Bugün iyiden iyiye azar bu. Yapış yapış yağlı kir namussuz. Şimdi buraya ozon neyim döksem köpürür bu kadın ‘onlara kaç para verdik biliyon mu’ diye. Şu Saliha’nın dediği yer ne oldu acaba? Bir de oraya gidebilsem üç kuruş da oradan gelirdi. Ne iyi olur Allah’ım haydi inşallah. Buraya da yakın hem, gelmişken oraya da giderim. Seksen veririm demiş anca ama ne yapçan işte, ona da şükür. Bebeler bıktı ya aynı çorbayı sulandırıp sulandırıp yemekten kaç gündür. Okutmadı ki bizimkiler biz de bu karılar gibi işlerde çalışalım. Hayat onlara güzel anasını satayım. İki tık tık bir şık şık… oturdukları yerden para kazanıyorlar. Bizim sesekaamız bile yok. Çıkamadı bu kadın da evden bir türlü. Parayı bırakır mı ki gitmeden? Anam bu fasulye masulye dedi ya geç gelecek demek, isteyeyim ben paramı. Eczacı kızın yüzüne bakamam valla. Emeğim değil mi? İstemek ayıp değil Gülizar. Haydi cesaret. Sonuçta evi her zamanki gibi yalayıp yutacaksın.

 

– Ben çıktım.

– Erken gelecek misin Hülya Hanım?

– Yok, bugün inanılmaz çok işim var. En son beşte ağdacı randevum var. Oradan da Musti’ye geçip bir fön çektirip gelirim.

– Ben o zaman paramı şimdi alsam?

– Haa, şey, üstümde yok hiç ama yaa. Yarın bir uğrasana.

– Bizim ev çok uzak biliyorsun. Üç vesait yapıyorum.

– Sonra geldiğinde vereyim o zaman Gülizar, bi bunaltma adamı yüz lira için. Kaçmıyoruz ya!

– Eczacı…

– Zaten Hayrünisa Hanımlara da gitmek istediğini duydum, canım sıkıldı. Böyle baştan savma iş yaparsan iki eve daha gidersin valla. Siz anca parayı düşünün zaten. Para ne zor kazanılıyor biliyor musun Gülizar Hanım? Ama yok, siz iki tık tık bir şık şık, götürüyorsunuz paraları. Oh be! Temizlikçi olmak varmış. Ekmek elden su gölden. Biz milletin ağız kokusunu çekelim bütün gün, siz anca ‘ver’ deyin. Hayat size güzel valla! Oyalama daha beni. Çıktım artık. Sen de oynama artık orayla. Hala aynı yerdesin. Küveti ovmayı unutma.

 

 

 

Komşu

Etiketler

Kentlim, Komşu, Temizlik, Şehir

Kadın 1 – Ayyy, başladı yine temizliğe lanet kadın!
Kadın 2 – Komşuu! Duyuyorum sesini!
Kadın 1 – Duy ayol! Sana diyorum zaten. Nereden gördün sen balkonun böyle temizlendiğini? Köyden mi geldin hanım? Ne medeniyetsiz şeymişsin sen! Nereye taşınmışım ben Allah’ım…
Kadın 2 – Aah! Terbiyesize bak! Başıma dert olmaya taşınmış mübarek! Sana mı soracağım balkonun nasıl temizleneceğini imansız?
Kadın 1 – Ne?
Kadın 2 – İmanın olsa arada sen de yıkardın balkonunu. Kaç haftadır su görmedi balkon yazık. Çamaşırım düşecek de senin tellere takılacak diye ödüm kopuyor. Leş gibi!
Kadın 1 – Allah Allah! Ben temizliyorum balkonumu da telimi de. Senin gibi şakır şukur yıkayınca mı oluyor iman, kendine Müslüman? Pis sularını başımdan aşağı geçirdin!
Kadın 2 – Ne işin var sabah sabah balkonda?
Kadın 1 – Tabii, doğru, düşünemedim Pazar günü sabahın sekizinde balkon yıkayacak birileri çıkabileceğini.
Kadın 2 – Sen silkelenirken alt kattakileri düşünmüyorsun ama. Bokçu çamurcuyu kınıyor.
Kadın 1 – Ya sen önce kedinin topak topak kıllarını aşağı atma görgüsüz!
Kadın 2 – Ay sen senin kedi evden kaçtı diye bizimkini mi kıskanıyorsun?
Kadın 1 – Aaaah! Üstüme iyilik sağlık! Daha neler? Evde bir başına oturmaktan hayal gücün gelişmiş senin iyice!
Kadın 2 – Kedi bile sana dayanamadı da evden kaçtı.
Kadın 1 – Ayol benim kedi yeni mahallesine alışınca gelir evine. Senin kocan sana tahammül edemiyor da eve arada uğruyor. Ne anlatıyorsun sen?
Kadın 2 – Sen ne biliyorsun benim kocamı hanım? Delikten mi gözetliyorsun?
Kadın 1 – Sen öyle mi yapıyorsun da?
Kadın 2 – Ne bileyim, gözün var herhalde kocamda. Eve atmanın yolunu arıyorsun zahir!
Kadın 1 – Aaaaaa! Şu moruk cadaloza bak hele! Sen bu kadar kocamışsan kocan olacak bahtsız herif neye benziyordur kimbilir? Ne gözleyeceğim yollarını? Bir aydır sizin kavgalarınızı dinlemek zorunda kaldığımdan biliyorum hayatı herife zehir ettiğini. Lanet olsun buraya taşındığım güne!
Kadın 2 – Defol git, nereden geldiysen oraya dön be kadın! Asıl biz bıktık senin gürültünden! İki günde bir alem yapılıyor evinde kızlı-erkekli!
Kadın 1 – Yobaz karı! Onlar benim iş yerinden arkadaşlarım. Şerefsiz ucube!
Kadın 2 – Sen onu benim külahıma anlat! Kerhaneye çevirdiniz evi Allahsız karı!
Kadın 1 – Ay yeter! Bu kadarı da fazla artık, seninle uğraşamam ben daha fazla. Polis çağırmaya gidiyorum.
Kadın 2 – Git nereye gidersen git! Cehenneme kadar yolun var! Asıl ben seni bu apartmandan attırmazsam… Sen benim kocamın yönetici olduğunu bilmiyorsun herhalde.
Adam – Yahu hanım, bir uyutmadın Pazar Pazar. Ha biter, ha biter, bekliyorum, bitmedi sesin sabahın köründe.
Kadın 2 – Adam olaydın boyunu posunu bir gösterivereydin şu şıllığa! Sen uyu anca!
Adam – Ne oldu? Ne bağrınıyorsun? Sabah sabah kimi bulabildin de bu kadar kızdın?
Kadın 2 – Geç sen dalganı! Apartmana taşınan insanları hiç mi araştırmıyorsunuz siz önceden?
Adam – Onu ev sahibi bilir hanım.
Kadın 2 – İyi, aferin, namusumuz beş paralık olsun.
Adam – Kimden bahsediyorsun sen?
Kadın 2 – Şu paşababasının sarayından taşındığını zanneden haspadan! Eve giren çıkanın haddi hesabı yok. Namussuz!
Adam – Altımızdaki daireye taşınan bayandan mı bahsediyorsun yoksa?
Kadın 2 – Bayanı batsın!
Adam – Onunla mı kavga ediyordun sen?
Kadın 2 – Polis çağıracakmış sultanımız! Cibilliyetsiz!
Adam – Hanım sen ne yaptın?
Kadın 2 – Sana ne oluyor be? Sen niye bu kadar şaştın? Yoksa sen de mi ziyaret ediyorsun arada yeni komşunu?
Adam – Saçmalama kadın! Ben alt daireye kimin taşındığını görmedim bile.
Kadın 2 – Eee? Söylüyorum işte!
Adam – Ama dün evrakları dosyalarken gördüm bilgilerini de eve geç geldiğim için sana söyleyemedim. Bugün söyleyecektim. Ama şimdi bittik!
Kadın 2 – Neyi be herif? Çıldırtma!
Adam – Deli gibi kavga ettiğin o kadın kim biliyor musun?
Kadın 2 – Çok da umurumdaydı!
Adam – Bu kez çok sert kayaya tosladın hatun… O kadın bizim kaç yıllık birikimlerimizle aldığımız arsanın imar davasına bakan hakimmiş. Yaşlılık günlerin için düşlediğin evi bir süreliğine unutsan iyi olur.

Sessiz Olun, Uyanmasınlar…

Etiketler

Kentlim, Saygı, Temizlik, Şehir Kaçışları, İnsan

Şehir kalabalığında yaşamayı sevmeden şehirde yaşayan insan sürüsü olarak kendimize çıkış yolları bulmamız gerekiyor. Benim için bunlardan en önemlisi sabah sessizliğine tapınma seremonisidir.

Sabah hava ağarmaya yüz tuttuğunda tek tük kuş seslerini duymaya başlarsınız. Çok işleri olduğu için olmalı, ilk önce minik serçeler uyanıp konuşmaya başlar. Hemen camı açıp tekrar yorganın altına süzülür, kuşlar dünyasının sabah haberlerine kulak veririm yüzümde gevrek bir gülümsemeyle. Bir süre sonra alakarganın cakırtısı eşliğinde kalkıp parmak uçlarıma basarak çalışma odasına geçer huzura ermeye orada devam ederim okuyup yazarak.

Özellikle hafta sonları, bu sessizlik en az dokuz – dokuz buçuğa kadar sürebildiği için, erken uyanan insanların benim gibi ‘sabah sessizliğine saygılı kent bıkkınları’ olduğunu düşünürüm. Mümkün olsa tuvalete bile girmeyebilirim komşular sesime uyanıp gürültü yapmaya başlamasınlar diye.

Ancak maalesef en geç onda bütün mahalle uyanmış olur. Eskiden sadece martta sevişmeleri beklenen kedilerin ‘yaz demedim, kış demedim, eğlendim’ edasıyla attıkları aşk çığlıklarına yoğurtçunun beyin delen motor sesi eşlik eder. Derken kapıcımız çılgın bir ıslıkla apartmanı dolaşır ve camlarda, silkelenen takıntılı kadınlar belirmeye başlar. Herkesi uyandırmaya ant içmiş gibi güne yoğun temizlikle başlamakta kararlı kadınlarımız. İlla yere düşen dikkatsiz tencere kapakları ve sevimsiz soğan kokusu düşünmemi engellemeye başlar. Ve tabii yaşlı dolmuşların gidiş-gelişinin artmasıyla trafik sesi çoktan yükselmiştir.

Saat onbir itibariyle üstümüzdeki dairede yaşayan ileri ergen delikanlı müsveddesinin dengesiz çığlıkları saygı törenimin bittiğini haber verir. ‘Allah’ım, lütfen üç çocuk yapma çağrısını ciddiye almasın insanlarımız’ dualarıyla günlük koşturmacaya geçerim.

 

Pazar Banyosu

Etiketler

Annem, Çevre, Farklı Görüşler, Temizlik

Beyninde taşıdığı büyük meselelerin ağırlığıyla dolaşan insanlar bazen etraftan duydukları sorunların küçüklüğü karşısında endişelenir. Dünyada bu kadar sorun varken kaygı yaratan bu minicik duruma anlam veremez.

Örneğin, birlikte çalıştığımız yabancı arkadaşların “dün geceden beri sıcak su verilemiyor lojmana, perişan oldum” şeklindeki serzenişlerine alıştık artık. Her gün duş almadıklarında çevreye anormal bir koku yaydıklarına inanıyorlar. Konuşurken biraz geri dursanız “kokuyor muyum” diye espri yapıyorlar. Şımarıklıktan mıdır, eziklikten mi bilinmez bizim yeni moda bazı genç ve orta yaş grubunda da var bu alışkanlık. En azından söylemlerinde. Her gün duş almayanı kınama imaları. Oysa bu konuda nutuk atanların herhalde hepsi Pazar günleri sobanın yakıldığı ve haftada bir banyo kuyruğuna girildiği günlerden gelmedir. Kendileri değilse de anneleri babaları. Herhalde tüm ailenin koktuğunu düşünmüyorlardı. Bursalı olduğu için hamam seremonilerinde yer almış ama yine de zamanın imkanlarıyla haftada bir yıkanabilen mis kokulu anneme sarılmak hep bir keyif olmuştur bizim için. Yetmiş yaşında ve bol miktarda sigara içiyor olmasına rağmen hala kokmaz. Ama Türkan Şoray kuralları gibi kuralları vardır. Bir kere mutlaka insanı haşlayan cinsten cayır cayır suyla yıkanır. Daha önemlisi, reklamlarda ünlülerin büyük bir keyifle yıkandığı ve güzelliğini borçlu olduğu parfümlü sabunlarla yıkanmaz asla. Ezelden beri bizim kültürümüzde yer almış, doğal, kafa kıran cinsten sabunlar kullanır. Son moda, markalı ve parfümlü sabunların vücudu kokuttuğuna inanır. Duş jeli kullanmak ise zaten benim bile aklıma gelmez.

Belki annem haklıdır ve dolayısıyla pırıl pırıl gençlerin bu denli yerleşmiş ‘kokma’ korkusunun temelinde yine kapitalist döngünün yarattığı bu ürünler vardır. Başta parfüm kokan ama kısa sürede vücut fauna ve florasını sarsarak kötü kokular yaymaya sebep olan bir formül. Aslında bu komplo teorisinden daha çok yemek anlayışımızın değişmesinde arıyorum ben suçu. Sebze ağırlıklı doğal Akdeniz sofralarından kalkıp salam, sosisli ve işlenmiş bir sürü sosun konuştuğu çakma sofralara kurulan yeni neslin vücut dengesinin bozulacağı tartışma götürmez. “Ne yersen osun” der Almanlar. Görüntüleriyle de bunu desteklerler hani.

Peki biz Türkler bu kadar güzel bir toplumken son yıllarda çirkinleşmeye başlamamızın bir nedeni de bu değişen yeme alışkanlıklarımız olabilir mi? Et olmazsa yemem anlayışı örneğin. Zaten istersen günde üç kere duş al, kültürümüze sonradan eklendiğine yürekten inandığım ‘sarımsaksız et yemeği olmaz’ anlayışıyla tüm etçiller kokacaktır.  Mideyle bağlantılı yemek borusunu da şişe fırçasıyla temizlesek belki işe yarar. Yaşamlarımızda müdahale etmemiz gereken o kadar çok şey var ki her gün duş alma lüksüne gelene kadar.

Yine yabancı arkadaşlarımızla yaptığımız dost sohbetlerinden edindiğim izlenimle biz Türklere su konusunda kızgın olduklarını çok net olarak idrak etmişimdir. Suyu bol olan bir ülkede yaşadığımız için fazla rahat harcadığımız sınırlı kaynakları sorumsuzca tüketerek diğer ülkelerin de geleceğini tehlikeye attığımız için kızıyorlar bize. Elde bulaşık yıkarken, köpürte köpürte araba yıkarken, bahçe sularken, halı yıkarken ve benzeri düşünebileceğiniz birçok durumda fazlasıyla su kullandığımız için.

Susuzluk yaşayan ülke insanları görüntülerine acıyarak bakıp kendi halimize şükrederek mutfağa geçip çeşme açık tek tek ıspanak yıkarız. Nasıl olsa biz Afrika ülkelerine yardım edemeyiz diye inanıp rahatlarız. Allah yardımcıları olsun.

Tabii şakır şakır yağmur yağarken hortumla kaldırımları yıkayan zihniyeti ben de kınıyorum ama Avrupa ve Amerika halkının her sabah duşa girerek harcadığı suyu da göz ardı edemiyorum. Sınırlı kaynakların tüketimi konusunda kim daha sorumsuz gerçekten?

Su tüketimi konusunda bilincin artırılmasını amaçlayan birkaç ders yaparım her sene. Orada konuya giriş için öğrencileri düşünmeye sevk eden ve tartışma ortamı yaratan fikirler listesi vardır. Örneğin, ‘her gün duş almak yerine haftada iki-üç kere alsan’, ‘tuvalete her girişinden sonra sifon çekmek yerine (çok gerekmiyorsa) iki kullanımda bir çeksen’ gibi. Bunları okurken iğrenmekten perişan olan öğrencilerimin yüzü şekilden şekle girer. “Iyyyy!”

Balkonu hortumla yıkamama konusu bile kabus gibi gelir birçoğuna; “ama öğretmenim, çok piiiis!”

Müslüman toplum olduğumuz için temizliğin ne olduğu konusunda mutlak otorite olduğumuza inancımız tartışılamaz bile. Gerçi Araplar da Müslümandır ama elleriyle yedikleri için onlara da ‘pis’ gözüyle bakarız. Tek temiz toplumuz dünyada. Çünkü her gün duş alsalar da Avrupalılar da domuz yer. Tiksinç! Zaten Avrupa’ya tuvaleti bile biz götürmüşüz, daha ötesi yok bunun. Öte yandan, Halka tuvalet hizmeti sunan birçok camide tuvalet kağıdı asma yeri bile yoktur. Suyla temizlenip aka saka çıksan da en temiz sen olursun.

Bunlar din kardeşlerimizdir. Bir de Gizemler ve Tonguçlar var. Kullanabildikleri yirmi sözcükle birisini tanımlamak istediklerinde “denizden sonra duş almıyo kız aaabiii! Oha yaniiii” türü ifadeler kullanırlar. Oysa temiz sularda yüzüyorsanız biraz iyodun zararı yoktur. Birkaç farklı bikiniyle şov yaptıktan sonra hemen duşa koşmasalar belki iyot biraz beyinlerini açabilir örneğin. Ama olmaz, dünyanın ürünü kullanılarak yumuşatılmış bebeksi derileri gerilir sonra da biraz doğal görünürler.

Ne olduğunu kimsenin tam bilmediği Rastafarianizmi de sevmeyiz dreadlock nasıl yapılır bilmediğimiz için. “Onlar hiç yıkanmıyormuş. Ay iğrenç!” diyerek temelinde insanüstü düşünceleri barındıran bir inancı bir çırpıda sileriz.

Duygularımız coştuğunda önce mutlaka çaydanlığı ocağa koyarız. Diğeri beklesin.

Hasta ziyaretine giderken havlu götürürüz hediye olarak ki hasta yattığı için kendini temizleyemeyen kişi daha da kötü hissetsin.

Çok temiz olduğumuz için her gün çarşaf ve benzeri eşyayı silkeleriz de alt kattaki komşunun camı açık olabilir mi diye kontrol etmeyiz.

Ayakkabımızı temizlemek için basamağın kenarına kuvvetlice kazırız orayı temizleyecek olan apartman görevlisini düşünmeden.

Sonra hamama gider ölesiye yuğunuruz. Hamamda ruhunun da temizlendiğine inanan bir toplumun neferleriyiz ne de olsa. Ki o zaman tellaklar dünyanın en temiz ruhlu ve nur yüzlü insanları olmalıydı ama hep asabi görünürler.

Aksi gibi toplum olarak bizler de asabi görünüyoruz ve bana öyle geliyor ki sinir – stres düzeyimiz de gün geçtikçe artıyor. Sıkıntılı halleri beynimizde bertaraf edip alakasız bir konuyu yüzeye taşıyarak kendi kendimize de bir yalancı gündem yaratıyor olabilir miyiz? Zülfü Livaneli ne güzel diyor “iyi ve yaptığı işe güveni olan yazarlar (bireyler) kesinlikle başka yazarlara (bireylere) sataşmıyor” diye*. Size ne başkasının temizlik anlayışından. Ayrıca sizce de artık olmadık konularda başkalarını acımasızca eleştirmeyi bir yana bırakıp (ne de olsa herkesin kendi doğruları var) ‘gerçek’ sorunlarınızı ve sorunlarımızı düşünmenin zamanı gelmedi mi?

* Livaneli, Z. (2012). Edebiyat Mutluluktur. Edebiyatta Kıskançlık (s.118). İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş.