Mor Kese Ne Yapsın?

Etiketler

Para

“Para kesesini güneye astım ben, olur mu?”
“İçine koyacağımız madeni paralar kaçlık olacak?”
“Kese mor olsun demişlerdi, siz sarı diyorsunuz?”

Seyircinin kafası karışık. Reklam arasına girmeden problemlerinin çözüm bulmasını istiyorlar. Bir daha böyle bir uzman bulamazlar. Yılların para meselesi bugün çözülmeli. Bu yıl zengin olacağız inşallah.

Belini doğrultmaya çalıştıkça kamburu artan bir toplum olarak fakir yaşamaktan öyle bıktık ki bir çıkış yolu bulabilmek umuduyla her kapıya saldırıyoruz. Çay kaşığıyla aldığımız paraları kepçe kepçe başka kasalara aktarıp durduğumuz için paranın öyle birikmediğini çoktan anladık. Bir kısmımız “başka türlü ev sahibi olunmaz” deyip ömrünü banka kredisi ödeyerek geçirdi, bir kısmımız yatırım uzmanlarının sözlerini takip etti, dolar alıp bekleyen oldu, maydanoz ekip dua eden oldu, filleri yedileyen oldu, Internetten medet uman oldu, medet uman güruhu kerizleyerek köşeleri dönen oldu, güneydoğudaki mor kesenin içi bir türlü para dolmadı.

Suna Kıraç da zenginlik düşüyle büyüyen milyonlarca insandan birisi. Gençken çok samimi olduğu, fazlasıyla zengin bir arkadaşı varmış ve Suna Hanım bu dostunun lüks evini ve şatafatlı hayatını gördükçe imrenir, geceleri dua edermiş “Allah’ım bana böyle hayat ver” diye. Vehbi Koç’un kızı Suna Kıraç’tan bahsediyorum tabii ki. Hani şu çalışmaya sevdalı Suna Kıraç’tan. Tüm ömrünü çalışmaya ve gerek aile holdingini gerekse ülkeyi ileri götürmeye adamış Kıraç’tan.

Diyeceksiniz ki “onun için sorun yok ki, zengin olmak çok kolay olmuştur, kadın ne de olsa Vehbi Koç’un kızı.” Vehbi Bey’e bakalım öyleyse. Baba Koç’un fakirlik içinde geçen çocukluğunu anlattığı bir konuşmasından alıntı yapmam resmin kafanızda biçimlenmesine yardımcı olacaktır sanırım: “Katolikler, Ermeniler, Museviler büyük para kazanırlardı ve en güzel yerlerde yaşarlardı. Biz onlara hayran hayran bakardık. Hep ihracatla onlar meşgul olurlardı. ……… Aklınıza ne gelirse hepsi onların elindeydi. ……… Öyle bir imreniyordum ki ‘Allah’ım bana da bunlardan birisini ver’ deyip çalışmaya karar verdim. Onları gördükçe ben boyuna sinirlenirdim, ‘ben de bunlar gibi olacağım’ derdim ve ondan sonra okumamaya karar verdim, onlar gibi olmak için, işe atılmak için.” Çok sinirlendiği bu tayfa ile çalışıp işleri öğrenerek başlamış hayallerine ulaşacak yolu adımlamaya. Kızıp da arkasını dönmek yerine işin erbabıyla çalışma ilkesini tercih etmiş.

Haksız da değilmiş Koç hırslanmakta. Gerçekten neredeyse tüm iş kollarının başında bu farklı etnik kökenden olma vatandaşlarımız varmış. Eskilerin kısaca ‘Yahudiler’ olarak tanımladığı bu insanlardan öğrenmişiz ticareti ve iş çalışkanlığını. Öğrenmemize teşekkür olarak da Varlık Vergisi istemişiz. Bu kişilerden birisi de iş adamı İshak Alaton’un babası. Varlık Vergisi Kanunu ile tüm mal varlığını kaybeden Baba Alaton’un verecek parası kalmayınca Aşkale’nin yolunu tutmuş. Aşkale’de sürgünde geçirdiği bir yılın sonunda bembeyaz saçlarla ve artık hiç gülmeyen bir yüzle geri dönmüş. Yapılan haksızlıkları sindiremeyen büyük oğlu 6-7 Eylül olaylarının ardından İsveç’e göçerken, küçük oğul İshak Bey bir intikam sözü vererek ülke için çok büyük işler yapmaya ant içmiş. Öldüğünde Türkiye’nin en zenginlerindendi.

Aşkale yolcularından biri de zengin iş adamlarımızdan Dikran Masis’in babası. Üç kere Aşkale’ye gitmiş Baba Masis, üç kere de askere çağrılmış. Bir kere olsun Türkiye aleyhine konuşmamış. Giyecek pantolonu bile olmadığı, dolayısıyla vergisini veremeyip sürgüne yollandığı günlerden zenginler arasında gösterildiği yıllara ulaşmış onun yerine. Oğul Dikran Masis, babasıyla anlaşamayıp ayrıldığında 23’ündeymiş. Bir şeyler yesin diye Mine Mutlu’nun beş lira verdiğini, tok tutsun diye reçelli spagetti yediğini anlatıyor Balçiçek İlter’e verdiği bir röportajında. Birçoklarının olumsuz göreceği şartları avantaja çevirmeyi biliyor. “Zenginler korkar, fakirler korkmaz” sözüyle açıklıyor yürekli ve gayretli duruşunu. Tabii ki çok zengin ediyor onu hırsı. “Limon satsam limon kralı olurum” diyor ve ekliyor: “Kesinlikle para hesabı yapmayacaksın. Dürüst olacaksın, başarılı olacaksın.”

Yukarıdan aşağı inip tekrar tepeye yükselen bir başka zenginimiz de Betûl Mardin. Babası bankada memurken tayini Mısır’a çıkıyor. Durumları iyi. Mısır’da pamuk tarlaları var ama o dönem pamuk altın gibi. Pamuk fiyatları düşüverince ailenin varlığı bitiyor ve beş parasız kalıyorlar. Ayrıca savaş görüyorlar. Dolayısıyla karanlığı, yoksulluğu ve yokluğu. Denize nazır güzel bir evde uşaklarla yaşarken bombardımanın durmadığı ve cesetlerin yüzdüğü bir dünyada ölümle burun buruna yaşamayı öğreniyor Mardin. “Her an ölebileceğini düşünerek yaşama bağlanıyorsun” diyor. Yaşama olan bağlılığını zaten hepimiz biliyoruz. Çalışkanlığını ve kendini aşma azmini de. Yoksa lise mezunuyken üniversitede dersler vermek her babayiğidin harcı değil. Mısır’da tüm arsalarını yitirmiş bir ailenin ah-vah etmeyi bilmeyen kızı iyimserliği, kararlılığı, üretkenliği, zekası ve planlı yaşamıyla iş dünyasının tepelerinde bir yere tahtını kuruyor.

Tüm bu örneklerdeki insanların genç yaşta yola çıkmış olması ümidinizi kırmasın. Küçük bir lokantadan başka bir şeyi olmayan Bay Sanders iflasın eşiğine geldiğinde altmışlı yaşlarındaymış. Elinde bir tariften başka hiçbir şeyi olmadığı için kızarmış piliç tarifini satmaya karar veriyor ve geceleri arabasında yatarak Birleşik Devletleri arşınlıyor. Yüzlerce kez reddedildikten sonra aradığı desteği buluyor. Kentucky’deki küçük benzin istasyonuna gelen müşterilere yemek pişirip lezzetine hayran bırakan Sanders, otoyolun taşınması sonucu dibe vurunca, o hızla yukarı fırlayıp KFC markasını yaratmayı başarıyor. Tabii zengin olmayı da.

Ben bu yaşam öykülerinde üç ortak yön görüyorum: Acıdan güç almak, zengin olmayı her şeyden çok istemek ve sadece çalışmak. Sabri Ülker dokuz yaşındayken Türkiye’ye geldiğinde ne mor bir para kesesi varmış ne de içine koyabileceği eşyası, ama bugün ülkemizin en zengini olan oğluna bir servet bırakmayı başarmış. Kırım’da zulme uğrayan binlerce kişiden biri olarak ailesiyle Türkiye’ye göçtüğünde, İstanbul açıklarında demirleyen gemiden kente ulaşabilmek için binmeleri gereken sandala verecek paraları yokmuş da günlerce gemide beklemişler. Ama mucizevi bir zenginlik beklememişler.

Sylvester Stallone düşük bir fiyata köpeğini satacak kadar sıkıntıdayken yazmış Rocky’yi ve kapı kapı dolaşmış satabilmek için kendisini üne ve paraya boğan senaryosunu.

Parayla arası iyi olan bir insan olmadığım için hiçbir zaman zengin olmayacağımı biliyorum. Başarmak için önce istemek lazım nitekim. Bu anlamda o kadar çok başarı öyküsü var ki, çok paraya sahip olmak isteyenlerdenseniz eğer, gıpta ettiğiniz bir zenginin yaşam öyküsünü inceleyip kendinize model almanız ve hedefinizden asla ayrılmadan bu uğurda çalışmanız yeterli olacaktır.

Size güç verecekse para kesenizi asın yine doğru bulduğunuz köşeye. Ancak para düşleyenlerin zaafından faydalanan modern Sülün Osmanlara koşmadan önce Vehbi Koç’un ilkelerine kulak vermenizi öneririm: Hesaplı, tutumlu olacaksın. Dayanıklı, azimli olacaksın. Moralini bozmayacaksın.

Sen çabalamazsan mor kese ne yapsın?

 

KAYNAKLAR:

Vehbi Koç Belgeseli – GBP TV, 10 Nisan 2013 (Mehmet Ali Birand, Hikmet Bila, Mustafa Ünlü)

Para Nasıl Kazanılır, Dikran Masis – Etkili İnsan, 16 Aralık 2014 (Haber Türk – Balçiçek İlter İle Söz Sende)

Kıraç, S. (2006). Ömrümden Uzun İdeallerim Var. İstanbul: Suna ve İnan Kıraç Vakfı

İzzet Çapa Röportajı, HT Hayat, 19.08.2012

Çok Aş, Az İş, Üç Eş Allah’ım

Etiketler

Aşk, Datça, Dilek, Liste, Para, Yeni Yıl

Yılbaşı geldi, listeler yapılmaya başladı. Yeni yıldan neler bekliyorum, neler diliyorum, yaşantıma neler ekliyor, kendimden neler çıkartıyorum. Bugünlerde yine ünlüsü-ünsüzü herkesin listesini okuyoruz. Benim neyim eksik edasıyla heyecanımı, kımıl kımıl yüreğimi, kağıdımı, kalemimi ve kahvemi masaya yerleştirdim. Bakışmaktan yorgun düşen kağıdın üzerinde ikinci kahvemden damlalar dışında bir karaltı belirmedi henüz.

Listem oluşmuyor. Oluşamıyor, çünkü sanırım bu türden düşlerim yok. Yani tabii on kitap, iki kilo soğan yazacak değilim, ama mobilyamı yenileyeyim gibi bir arzum da yok. Beklentilerim hiçbir zaman çok yüksek olmadı ki yeni yıla girerken olsun. Hiç “çok yakışıklı bir sevgilim olsun, girdiğimiz ortamlarda milletin dibi düşsün” demedim örneğin. Bir sevgilim olmasını bile düşlemedim. Sevdiğim adamın peşinden gittim sadece. Ev, eşya, araba hayalleri kurmadım hiç. Sahip olduğum her bir mal, fazladan bir sorumluluk daha almışım hissi uyandırır bende. Örneğin, altın takı armağan etseniz, büyük olasılıkla endişeyle yüzünüze bakar kalırım. Hediyemi kaybetme ihtimalim nedeniyle kaygılanırım. “Sana ev kalmış” deseniz gerilirim. Hafta sonu mesaisine çok yüksek ücret vereceklerini duyursalar dahi asla gönüllü olmayacak çalışanlardanım. Birçoklarının düşüneceği gibi ‘tuzum kuru’ olduğundan değil bu tavır. Fazla mal ile mutluluk arasında bir doğru orantı kuramadığımdan. Her türlü fazlalığın beraberinde umulmadık sıkıntılar getirdiğini çok gözlemlediğimden. Fakirliğimden gelir mutluluğum.

Bir-iki ay önce güzel Datça’nın Kargı Koyu’nda güzel insan Celal Bey’in işlettiği mekanda oturuyoruz. Yan masamıza kent soylu bir bayan yerleşti, balığını, salatasını söyledi, keyfe kuruldu. Fakat ne hikmetse, ablamın yemeğe başlamasıyla feryadı basması bir oldu. “Salatada acı biber var” diye başladı önce. Celal Bey hepsinin tadına baktığını ve hiç acı olmadığını söylemesine, bundan da emin olmasına rağmen çok üzüldü. Ancak hanımefendi bu kez “Ay! Dilimi arı soktu!” diye bağırıp ağlamaya başladı. Kalkıp aynaya baktı, dönüp dilini Celal Bey’e gösterdi, yoğurt getirtti. Hem çakma çocuk ağlayışını sürdürdü, hem söylendi “balığımdan hiçbir şey anlamadım” diye, hem de masada ne varsa sonuna kadar tüketmeyi ihmal etmedi. Kalkmak isteyince hesabı getiren Celal Bey’e aşırı sinirlendi, her türlü çirkinliği sergileyip hesabın altında bir meblağ bırakarak söylene söylene gitti. Ama tabii en başta benden güzel bir küfür yedi büyük kentlerin insanlarına kızıp geldikleri bu doğal yerlerin koca yürekli halkını neden kendi pisliklerine bularlar diye. Bir tane balık için dokuz takla atmaya değer mi? O kadar entrikayla uğraşarak yenen yemek mutluluk getirmiş midir? Bu teyze 2017 için yaptığı listeye de bedava balık-salata yazmış mıdır?

Küçük yaştan itibaren her şeyi kendi gücüyle yapmaya alışık olan ve kimseden bir şey istemeyen insanlara, başkalarını kullanmaya çalışma fikri son derece kabul edilemez geliyor. Küçük dokunuşlarla, şehla bakışlarla ve bol boyalı yayvan sırıtışlarla esnafı etkileyerek işini yaptırmaya çalışan hanımlardan olmadık hiç. Kadınlığın cazibesini erkekliğin dürtülerine dayayarak sırtımızı sağlama almadık. Bir işimizi de bedavaya getirebilme ümidiyle davetkar dekoltelerle salınmadık. Bir içecek ısmarlatabilmek için kimseye kırıtmadık. Param varsa balığımı yedim, yoksa yemedim, çoksa dostlarıma da ikram ettim. Kimsenin balığına göz dikmedim. Balık yemedim diye ölmedim.

Cüretkâr kostümleriyle büyük marketlerin kasiyerlerinin yanına yerleşerek piyango bileti satmaya çalışan genç kızlarımız ekmek almaya gelmiş yaşlı amcaların aklını başından, üç kuruş parasını da cebinden alırken toplumca hangi tür bir namus arayışına girmişiz ben kestiremiyorum.

Çok aş, az iş ve üç eşte gözüm olmadığına göre listeme başka dilekler koymalı. Ama ne? Dünya barışını dileyecek kadar -güzel- bir kadın değilim. Onu güzellik yarışması adaylarına bırakayım. Ülkemde ve dünyada yaşanan olumsuzluklara dair evrene mesaj yollamaya kalksam ömrümün kontörü yetmez. Yakın çevremi güzelleştirmek, yaşamı keyiflendirmek, ışığı paylaşmak ve elimin erdiği yere dokunup fark yaratabilmek için sürekli çabaladığıma göre bu konuları da sıralamaya gerek yok sanırım. Yaşamımızın her anının bir mucize olduğunu hatırlayıp ona uygun davranmak için listelere gereksinim duymamalıyız.

O zaman, üçüncü kahveyi kaldıramayacağını düşündüğüm yorgun kağıdıma sadece şunları not ederek bu dilek faslını noktalamak istiyorum: Yeni yıl hepimize sağlık, mutluluk, huzur getirsin. Sevdiklerimizle çevrili dünyalarımızda önemsediğimiz ne varsa yaşama geçirebilme gücü, sabrı ve şansı versin. Kendimize olan inancımızı daim kılsın. Mutlu yıllar!

İki Tık Tık Bir Şık Şık

Etiketler

Kentlim, Para, Temizlik

– Gülizar ben çıkıyorum. Bonfile vardı dolapta. Gitmeden onu tezgaha çıkarıver olur mu? Fasulyeleri de ayıklayıp bırakırsın. Mezemiz olsun akşama. Ha bir de şu buzdolabının içini bir sil Allah aşkına. Hiç mi gözüne çarpmıyor böyle şeyler? Ben söylemeyeyim yani nerelerin temizleneceğini. Ay bak en önemli şeyi bırakıp gidiyordum neredeyse. Üff… şimdi ayakkabı çıkar, ayakkabı giy…

 

Buzdolabı tıkabasa doluyken nasıl göreceksem kirini pisini. Alıp alıp yığıyor kadın. Yarıdan çoğu çöpe atılıyor yazık. Onları oraya tıkıp habire dışarıdan yiyorlar. Bizim külüstür buzdolabı şunun yarısı kadar bile dolamadı ömründe garibim. Bırak on çeşit peyniri, salamı, sucuğu, kayınçonun yolladığı bir kavanoz içi geçmiş zeytinle Neriman Hanımgillerin tadını beğenmeyip bize verdiği biberli krem peynirden başka bir şey yok evde. Osman’ın aldığı maaş olduğu gibi bebelere gitti. Aman Allah sağlık versin de, ne yapalım… gitsin. Onlar için çalışıyoruz. Şükür sağlıklıyız da çalışıyoruz. Ne kirlenmiş bu köşe arkadaş. Kadın yıllardır yapmadığı temizliği benden bekliyor. Geçimsiz şıllık. Çekilecek karı değil de mecbur çekiyoruz ağız kokusunu alemin. Çekmeyip de ne yapacaksın? O da olmasa ayın sonu gelmeyecek valla bir askeri maaşla. Niye askeri demişlerse bu merete de… Ellerimin anası ağladı yahu. Pis kancık, pis! Tövbe tövbee. Aman neyse, sağolsun yine. Bak bugün vereceği yüz lira da eczaneye borcumuzu kapayacak inşallah hayırlısıyla. Direkman gidecek para için debelen dur kaç saat. Kayınnanın ilaçlar da ateş pahası namussuzlar. Aman Allah başımızdan eksik etmesin. Şükür. Belim de nasıl ağrıyor bugün ya. Tam zamanını buldu. Kayınnayı dikeltirken incittim herhalde yine. Bugün iyiden iyiye azar bu. Yapış yapış yağlı kir namussuz. Şimdi buraya ozon neyim döksem köpürür bu kadın ‘onlara kaç para verdik biliyon mu’ diye. Şu Saliha’nın dediği yer ne oldu acaba? Bir de oraya gidebilsem üç kuruş da oradan gelirdi. Ne iyi olur Allah’ım haydi inşallah. Buraya da yakın hem, gelmişken oraya da giderim. Seksen veririm demiş anca ama ne yapçan işte, ona da şükür. Bebeler bıktı ya aynı çorbayı sulandırıp sulandırıp yemekten kaç gündür. Okutmadı ki bizimkiler biz de bu karılar gibi işlerde çalışalım. Hayat onlara güzel anasını satayım. İki tık tık bir şık şık… oturdukları yerden para kazanıyorlar. Bizim sesekaamız bile yok. Çıkamadı bu kadın da evden bir türlü. Parayı bırakır mı ki gitmeden? Anam bu fasulye masulye dedi ya geç gelecek demek, isteyeyim ben paramı. Eczacı kızın yüzüne bakamam valla. Emeğim değil mi? İstemek ayıp değil Gülizar. Haydi cesaret. Sonuçta evi her zamanki gibi yalayıp yutacaksın.

 

– Ben çıktım.

– Erken gelecek misin Hülya Hanım?

– Yok, bugün inanılmaz çok işim var. En son beşte ağdacı randevum var. Oradan da Musti’ye geçip bir fön çektirip gelirim.

– Ben o zaman paramı şimdi alsam?

– Haa, şey, üstümde yok hiç ama yaa. Yarın bir uğrasana.

– Bizim ev çok uzak biliyorsun. Üç vesait yapıyorum.

– Sonra geldiğinde vereyim o zaman Gülizar, bi bunaltma adamı yüz lira için. Kaçmıyoruz ya!

– Eczacı…

– Zaten Hayrünisa Hanımlara da gitmek istediğini duydum, canım sıkıldı. Böyle baştan savma iş yaparsan iki eve daha gidersin valla. Siz anca parayı düşünün zaten. Para ne zor kazanılıyor biliyor musun Gülizar Hanım? Ama yok, siz iki tık tık bir şık şık, götürüyorsunuz paraları. Oh be! Temizlikçi olmak varmış. Ekmek elden su gölden. Biz milletin ağız kokusunu çekelim bütün gün, siz anca ‘ver’ deyin. Hayat size güzel valla! Oyalama daha beni. Çıktım artık. Sen de oynama artık orayla. Hala aynı yerdesin. Küveti ovmayı unutma.

 

 

 

Uyan Mümtaz

Etiketler

Baba, Kader, Para, İç Ses

Kalkalım artık. Erken kalkan yol alır. Bakalım bu gün neler gösterecek bize. Amma yağmur yağdı yahu. Gökyüzü delindi bütün gece. Balkona koyduğum kovalar ağzına kadar dolmuştur. Değil yüz yıkamak, duş bile aldırır onlar. İyi iyi, bugünkü su parasından da yırttık. Allah’ın suyunu parayla satarlarsa yine Allah yardım eder işte. Suya para mı dayanır? Mümtaz uyanmadan taşımalı kovaları banyoya. Komşulara bari göstermeyeymişim. Ne var bunda, delinin zoru? Çocuk büyütmek kolay mı? Bir başına. Dur ama önce bir çayı koyayım da demlenedursun. Dünkü çayı kurumaya bırakmış mıydım ya ben? Bıraktım galiba. Hah, iyi, bırakmışım. Oh, kurumuşlar güzel güzel. Her gün yeni çay kullanınca hemen bitiveriyor namussuz. Böyle eski çayı demleyince de gayet çay oluyor işte. Ne varmış? Daha dün içtiğimiz çay. Mümtaz zaten her şeye kızıyor son günlerde. Şimdi peynirin tarihi geçmiş diye de söylenir yine. Anası kılıklı. Onun da her gün çeşit çeşit yemek yapmasına laf ettik mi oturur ağlardı. Halbuki dünkü pilavı çorba yapmak ev ekonomisinin temelidir. Cahil, görgüsüz kadının müsrif oğlu. Uyanamadı bir türlü. Tabii bu saatlere kadar yatınca da gece oturuyor. Elektrik bedava sanki.

– Mümtaaaz!

Anca harçlık isteyip dursun. Eşek kadar adam oldu. Okuldan arta kalan zamanlarında bir işte çalışacağına habire harçlık istiyor. Yok haftalıkmış, yok bari aylık vereymişim, istemeye utanıyormuş, yok arkadaşlarıyla bir çay içmeye oturamıyormuş, yok her gün yanında ekmek arası peynir götürmeye utanıyormuş, yok zaten peynir de değil, peynirin kokusunu koyuyormuşum… Yemeğini hazırladığımıza teşekkür etmiyor da…

– Mümtaaaz!

Arkadaşlarla çay içmeye gitmek ne zaten? Gavur icadı işler. Ben habire ona para verirsem nasıl kenara para koyacağız? Sokakta mı buluyorum ben bu parayı? Beyefendiye vereyim de hamburgerlere versin, yok biriktirip moda ayakkabılar alsın, telefon alsın değil mi? Telefon alsın da yeni masraflar çıkarsın başımıza. Bir de kitaba para veriyor ya verem ediyor beni gavurun evladı. Dünya para. Biraz yavaş okusa bari. İki günde okuyup bitiriyor, al işte, yirmi lira sokağa gitti. Git, okuyan birinden iste, onu alıp oku. Yok ama, gururlu bunlar. Hala çocukluk tişörtlerini giyiyormuş diye söyleniyordu ya geçen. Ben de yirmibeşimde alınan takımı giyiyorum hala, ama işte.. küçükken de söylenirdi bu zaten. Ablasıyla ikisine bir kola alırdım da ‘sen bir yudum fazla içtin’ diye ablasına vururdu… İyi oldu kızı verdiğimiz. Geleceğimiz garantilendi. Şu benim eşşek oğlum da kafayı üniversiteyle bozacağına bir işe girseydi. Anca para tüketmeyi bilir. Ona kalsa biz hiç kenara para koymayalım. Böyle dikkatli olmasam nasıl alacaktık o daireleri? Peeh! Ben olmasam bitti bu çocuk. Hiçbir şey öğretemedim. Bir kaşık yemek kaldıysa içine su koyup çoğaltacaksın. Yemeğine, içeceğine yağı, tuzu, şekeri az koyup sağlığına da dikkat edeceksin. Bak kaç yaşındayım, bir gram fazlam yok. İçki, sigara denen şey gavur icadı! Müsrifliğe gerek yok. Misafirliğe gittiğinde verilen her şeyi hemen mideye değil çantaya indireceksin. Dışarılarda gezmeye gidip paranı çarçur etmeyeceksin. Okula yürüyerek gitmezsen tüm paranı otobüse verirsin. Erken kalk, yürü. Zaten geceleri oturup da gavur icadı televizyonda gösterilen eğlenceliklere dalarsan elektriğe para dayandıramazsın. Işığı kapadım diye kaç kere avaz avaz bağrındı hayvanın evladı. Nakış işliyor mübarek! Tabii bu saate kadar uyursa gece hortlar.

– Kalk lan artık!

Sana kalsa saçacağız paraları. Muhalif olacak hiçbir şey bulamazsan  parayı bankaya yatırmamama laf edersin. Yatırayım da onlar da nasiplensin değil mi? Yok vergisi, yok algısı… Kredi kartı vermeye kalkarlar, devlet öğrenir, herkes malına karışır… Oh! Ne ala memleket! İstemez. Oğlanın dediği gibi kefene cep mi diktirsem? Dur önce bir mezar işini halledeyim de sonra kefeni de hallederim. Ben ölünce bunlar mezar bile yaptırmaz bana. Alemlerde yer paraları bu kahpe dölü. Şimdiden ayarlamalı o işi. Vazodaki paraların bir kısmıyla güzel bir mezarlık sipariş etmeli. Yerimi de halledeyim. Ne kalkmıyor bu it ya? Başından aşağı bir kova su dökerek kaldırmayı bilirdim ben seni ama dua et suya kıyamıyorum. Kaldırmanın yolu mu yok? Ulan Mümtaz, o kaltak anandan doğduğuna pişman etmezsem seni…

– LAN!

Anaaa! Nerede lan bu çocuk? Ne zaman kalkmış da gitmiş? Bu saatte! Aa, bak not da bırakmış deyyus. Nereden öğreniyor bu gavur icatlarını bu çocuk? Dur bakalım ne diyor? Gözlüük… Hah buradaymış… Bismillah…

Baba, seninle sürdürmeye çalıştığımız yaşantı beni çok bunaltıyor. Genç yaşımda ihtiyar bir bunakmışım gibi hissetmeye başladığım için senden uzaklaşmam gerektiğini düşünüyorum. Bana zorla yüklediğin hayatta kalma becerileriyle çok rahat yaşayabileceğimden eminim. Böylece senin de son kez kırılmana, sinirlenmene ve para harcamana sebep olmuş olurum. Yıllardır harcamayıp vazoda biriktirdiğim cep harçlıklarımı da alıp gidiyorum. Nasıl olsa sen yine yaparsın. Hem bensiz daha kolay olur. 
Kal paracıklarla… Mümtaz

Dükkana Bak

Etiketler

Kentlim, Para, Sendika, Yasak, Yürüyüş, Şehir, İmkan, İşçi

– Niyazi, ben sendikaya gidiyorum oğlum. Sen dükkana bakalak ol.

– Gidiyor musun usta?

– Evet. Sen önce yeni gelen malları yerleştir. Dur ama önce rafları bir sil güzelce.

– Bugün biraz daha mal gelecek usta. Para bırakmayı unutma.

– Ne parası lan? Para mı var ustanda? Oyala adamları. Söyleyiver bir şeyler işte. Aman ha, sakın malları geri götürmesinler.

– Ne diyeyim adamlara usta?

– Ulan onbeş yaşına girdin diye gerim gerim dolanmasını biliyorsun da iki adama ne diyeceğini mi bilemiyorsun?

– Bugün Nurullah abiden alacağını istemeye gitmeyecek miydim ben?

– Doğru. Oraya da git mutlaka. Ama oyalanma. Bugün tatil günü. İnsanlar işe gitmediği için müşteri çok olur.

– Yasak değil mi bugün dükkanı açmamız usta?

– Eee yok değil de, sen yine de dikkatli ol. Resmi olduğunu düşündüğün birileri olursa burada çalıştığını belli etme. Sen de müşteriymişsin gibi yap, sonra çık git bir yerlerden beni ara.

– Niye ki?

– Niyesini karıştırma şimdi oğlum. Sen dediğimi yap. Eşeği sağlam kazığa bağlayalım.

– Usta be…

– Ne?

– Usta iki ay oldu çalışmaya başlayalı. Söz vermiştin ya hani… Sigortamı usta… Ne zaman yaptıracaksın?

– Oğlum her şeyin bir sırası var. Yaptıracağız işte. Az sabret. Sen önce iyi bir eleman olduğunu kanıtla bakayım. Varsa yoksa ‘haklarım’. Sorumluluklarından başlayalım istersen.

– Usta yapıyorum ya yaa! Bak tatil günü işe bile geldim.

– Geleceksin tabii oğlum. Para kazanmak istemiyor musun?

– Daha paramı da vermedin ki usta!

– Dilin çok uzadı senin Niyazi! Ustanda para mı var da sana versin? Çalış biraz da kazanalım.

– Sabah sekizde açıyorum dükkanı, akşam dokuzda gidiyorum usta! Ne yapayım daha?

– İçim şişti Niyazi! Haydi bir süpür bakayım şu dükkanı. Çıkmam lazım benim.

– Usta be…

– Yine ne var yahu? Sohbet edeceğin tuttu. Geç kalıyorum oğlum!

– Bugün gitmen şart mı usta sendikaya?

– Oğlum dünyadan haberin yok mu senin? Bugün 1 Mayıs. Yürüyüş var. Sendika olarak katılacağız.

– Deme be usta! Ben de geleyim mi?

– Senin ne işin var? İşçilerin hakkını korumak sana mı kaldı bücür? Sen de gelirsen dükkana kim bakacak? İstersen sen git ben kalayım Niyazi Efendi. Belediye Başkanının seni görmesi daha önemli tabii.

– Afedersin usta.

– Biraz düşün de konuş be oğlum! Haydi çıkıyorum ben artık. Arkada peynir-ekmek var. Yersin öğlen. Gözünü dört aç bak! Haydi eyvallah… Adamın haklarını savunmaya gidiyoruz hala dır dır dr…

– Afedersin usta…

 

 

40

Etiketler

Ölüm, Emeklilik, Farklı Görüşler, Hayat, Kader, Kentlim, Mutluluk, Para, Sıkıntı, Tiyatro, Yaşlılık, İnsan

En sevimli haliyle üzerime diktiğin sabırsız gözlerin benden yanıt bekliyor.

“Lütfeeen. Lütfen evet de.”

Konuşmadan geçen o bir dakika bir ömür gibi gelmiş olmalı sana. Ben de senin gibi miydim acaba otuzumda? Her şey hemen olsun istiyor, ufacık şeyler için bile heyecanlanıyor muydum? Yoksa hep böyle rölantide mi yaşadım hayatı?

Otuzbeş Yaş Şiirini ilk okuduğumda çok üzülmüştüm otuzbeşindekilere. Kaskatı tavrıyla beynim şiirde sadece bu cümleye takılmış, ömrünün yarısının tükendiğini bilen insanların bu üzüntüyle nasıl yaşayabileceğini merak etmişti.

Otuzbeşi ne zaman geçtiğimi bilmiyorum. Üzüldüm mü? Belki üzülmüşümdür. İnsan, yaşamının hay huyunda bir tek kaç yaşında olduğunu sorgulamıyor sanırım. Yani uzun bir süre. Otuzüç, otuzbeş, otuzaltı, hepsi sorgusuz sualsiz akıp gidiyor. Otuzyedi ve otuzsekiz arasında bir fark olmuyor. Benim gibi kırkı devirdikten sonra başlıyor geriye dönüp bakmalar.

“Bak küserim ama.”

Dile kolay. Kırkı devirdik be hareli göz.  Bir dakikanın bu kadar uzun sürebildiği bir zaman kavramında kırk küsur yılı tükettik. Daha dün yaşamışım gibi gelen bazı anıların hesaplayınca yirmi yıl önce yaşandığı ortaya çıkıyor. Genç bir insan için koca bir ömür geride. Çocuk kavramsızlığında ‘Atatürk’ü gördünüz mü’ kadar uzak. Yaşayanın anlağında ise anlamsız. Nereye gitti bunca yıl? Sessiz dakikalarda tek tek gelip beynimin ön tarafına hücum eden gereksiz anılar halay çekiyor da insan yitip giden koca hayatı gözden geçirince elle tutulur hiçbir şey bulamıyor.

“Bu öteki doğum günlerine benzemiyor. Otuzuncu yaş çok önemli. Benim için çok çok özel ve senin de orada olmanı istiyorum. Otuz diyorum!”

Otuz! Ömrünün ilk yıllarının gereksiz bir detay olduğunu düşünürsek kaç yıl yaşamış oluyorsun gerçekte? İlk yıllar. Elinden, büyümeyi beklemekten başka bir şey gelmeyen yıllar. Okunacak. Sınav kazanılacak. İyi insan olunacak. Sağlam bir karakter. Şuraya birkaç kalp yarası koyalım. Oldu. Puanı nereyi tutarsa o alanda uzmanlaşıp bir iş de buldu mu tamamdır. Nerden baksan yirmibeş yıl bu upuzun hazırlık aşamasıyla kayboluyor. Beş yıl mı kendin oldun sen? Bense yeni yeni tadına varmaya başlamıştım ki verilen sürenin bitmek üzere olduğunu fark ediyorum.

“Haydi ama! Amma naz yaptın.”

Naz yapmaya vaktim yok ki benim gamzelim. Ne olduğunu anlamadan yitirdiğim yirmibeş hazırlık yılının acısı var her şeyden önce. Sonrası da farklı değil hani. Ardından gelen yirmi yılı da bu banka yedi. Neden yaptığını bilmeden seninle hiç ilgisi olmayan bir kuruma adadığın koca bir hayat. Neden o bankayı seçtim? Ben iş ararken sadece onlar eleman arıyordu da ondan. Neden her Allah’ın gününü aynı dört duvar arasında geçirdim? Gerçek hayatta karşıma çıksalar asla konuşmak istemeyeceğim Nurten Hanım, Osman Bey, Çatlak Ayten ve Süloyla geçen koca bir hayat. Dolaplarındaki bütün kıyafetleri ezbere bildiğim bu dört gereksiz insan nasıl oldu da yaşantımın en değerli kişileri gibi baş köşeye kuruldular? Ve tabii müdürüm… ve güvenlikçi Zeki… Ya ev hayatım? Ne zaman taşınmıştım bu daireye? Evde yalnız kalmasın diye bir kedi bile alamayacak kadar diğerlerini düşünerek, sevdiklerimden çok görmek zorunda olduklarımla geçen yıllar…

“Anlaşıldı, sen bu anın keyfini çıkarmak istiyorsun. ‘Evet’ demenin bedelini ödeteceksin bana önce.”

Neyin bedelini ödüyoruz biz hayatta? Kim bize ‘evet’ demeden önce bu ağır bedeli ödeterek oyun oynuyor kendince?

“Bak ne diyeceğim? Ben şimdi bize güzel bir kahve yapayım. Şöyle bol köpüklü. Sen de böyle duvar gibi oturmaya devam et. Ama tabii düşün bir yandan da. Kahvemizi içerken de cevabını ver. Ama cevap ‘evet’ olsun! … Oh be, en azından bir gülümsedin nihayet.”

Peki senin hayalin ne dünya güzeli? Otuz yaşın heyecanıyla aykırı işler yapma güdün dışında var mı düşlerin? Sırf yaşamın içinde pusu kurmuş rutinlere yakalanıp ömrünü bilinçsizce tüketmemek uğruna evlenmemiş bir adamla zaman geçirerek biraz daha büyüyor, hazırlık süreni uzatıyorsun. Sonra? Sen de kırkında  mı algılayacaksın hayatın senin istediğin gibi değil de kendi istediği gibi geçtiğini? Benim yaşıma gelince mi fark edeceksin milyonlarca seçeneğe rağmen aynı apartman dairesi, mobilya ve bürodan ibaret olan hayatını?

“Bugün öyle uyuzluğun üstünde ki maşallah, moruklamış gibi davranıyorsun iyice. İstersen küçük bir sahil kasabasından yer alıp taşın da domates filan yetiştir artık sen, ne dersin babacık?”

Ne güzel sataşıyorsun istediğini yaptırabilmek için. Kimbilir neler yapacaksın daha kendi başlattığın oyunları kazanabilmek için. Kazanacak mısın peki? Ne güzel oldurdu şimdi küçük bir kasabada olmak. O güzelim domatesin kokusu geldi burnuma. Sahi güzel olur muydu? İstediğim bu mu gerçekten? O zaman hayatımın son yıllarını mutlu geçirir miydim? Sorgulamadan? Emekli olsam… O para yeter mi ki bir yer sahibi olmaya? Nasıl bir ironidir bu! Bankacıyım ve beş kuruş param yok bankada. Yirmi yıldır başkalarının yatırımlarını düzenliyor, tanımadığım insanların geleceğini garanti altına alıyorum ustaca. Çevreyi hiç önemsemediğini iddia ederek ömrünü çevreye adamış bu adam kendi geleceğini unutmuş. Başkalarının hayatını yaşamış.

“Afiyet olsun.”

Sigortacılığı seçseydim daha mı iyi olacaktı? Aynı! Öğretmen olsam başkalarının çocuklarıyla ilgilenecektim. Avukat olsam başkalarının davalarıyla. Berber bile başkasının saçını yapıyor.

“Bu arada, otuz yaş partilerinin geleneğidir. Bir konsept olur partide. Geçen ay Orkun’un doğum gününü kutladık mesela. Konsept seksenlerdi. Herkes giyinmiş gelmiş. Madonna’yı görecektin. Ama ben o kadar uçmayayım diyorum. Böyle değişik meslekler filan olabilir konsept. Seni de hemşire kılığına sokarız belki? Şaka!”

Konsepti olan bir parti miydi yaşadığım? Parti bitti. Şimdi temizlik zamanı. Sonra da sessizliğe çekilip dinlenmeli. Sonuçta yaşım o kadar da geçmiş değil. Ölmüyorum en nihayetinde. Ama hayatın büyük bir kısmının saçmalıklarla geçtiğini fark etmiş bu ruhun artık günlerini sadece kendi mutluluğuna adaması lazım. Sorun şu ki, şimdiye kadar geçen kısım nasıl olsaydı daha iyi olurdu sorusunun cevabını bilmediğim gibi bundan sonra ne yapmam gerektiğini de hiç bilmiyorum.

“İçsene.”

Yarın o bankadan içeri adımımı atmasam… Kendime muhteşem bir kahvaltı hazırlardım. Bach’ın eşsiz müziğini dinler, düşen yaprakları seyrederdim saatlerce. Arada Ayten’i, Nurten’i, Sülo’yu düşünüp sadistçe gülümserdim. Belki ziyaretlerine de giderdim bir ara ama onlar aynı telaşın parçası olmaya devam edecekleri için bana ‘naber’ demekten fazlasını veremezlerdi. Öbür gün ne yapardım? Bütün gün yatıp kitap okurdum. Bir simitçiye oturup koşturarak geçen insanların öyküsünü düşünürdüm. Hayır hayır. Kahveye gider oyun oynardım. Daha doğrusu bir oyun oynamayı öğrenirdim. Sonra? Ertesi gün? Daha ertesi gün? Böyle geçse günler ne kadar mutlu olurdum? Artık parçası olmadığım hayatın gerçeklerini hatırlayabilir miydim? Yoksa biri bana soru sorunca korkacak kadar kendi kabuğuma mı çekilirdim? Belki de şu ‘nasılsın’ diye soranı pişman edercesine konuşanlardan olurdum.

“Hiç içmeyeceksin sandım.”

Hareketsizlikten, şu an ufak tefek kendini hissettirmeye başlayan ağrılar da artardı herhalde. Gerçekten küçük bir sahil kasabasına yerleşsem? Güneşli, topraklı bir yerlere… Mutlu mu olurdum yoksa büyük şehrin sinemasını, tiyatrosunu, kurslarını mı özlerdim? Hiç katılmadığım etkinlikleri…

“Artık çıkıp bazı hazırlıklar yapmam gerekiyor. Bir şey söyleyecek misin?”

“Evet.”

“Ne?”

“Tamam, peki, gelirim. Otuzuna giriyorsun ne de olsa. Otuzbir olsa gelmezdim.”

“Dalga geçme!”

“Geçmiyorum. Parti fikrinden oldum olası hoşlanmamış olsam da sizinkine geleceğim hanımefendi. Çünkü çok yaşlandınız artık.”

“Evet yaaa. Otuz yaa.. Oha yani! Bir tane beyaz saç gördüm biliyor musun? Neyse, boşver şimdi. Çok sevindim geleceğine.”

“Ama bir şartım var: Kıyafet olarak bankacı kostümünü seçeceğim. Bundan daha iyisini bilmiyorum.”

“İyi, peki. Sen gel de…”

Bundan daha iyisi var mıydı onu da bilmiyorum. Varlığından haberdar bile olmadığı şey hakkında konuşamıyor insan. Kaldı ki hayat, doğaçlama oynanan bir tiyatro oyunu gibi. Katılan oyuncuların ani kararlarıyla şekilden şekle girip seriliyor önümüze. Bundan sonrası nasıl şekillenecek? Gelişine göre oynamaya devam edip sonunu herkesle aynı anda seyredeceğiz.

“Görüşürüz.”

Datça’da Bir Akşamüstü

Etiketler

Datça, Farklı Görüşler, Hayat, Kader, Kadın, Kentlim, Para, Töre, İnsan

Mart boyu Datça sahilinin tüm erkek kedilerini sırtına almak zorunda kalmış tekir isteksizce kulağını kaşıdı, sahilde park etmesine izin verilmiş tanıdık arabanın gölgesine attı minicik yorgun bedenini. Denizden gelen esinti kıyıya henüz atılmış birkaç masadan birinde oturan genç kıza nefes aldırdı:

– Daha sadece Nisanda olmamıza rağmen bu ne sıcak abi ya? Yazın hiç çekilmez burası.

– Tabii çok sıcak oluyor ama sonuçta biz sadece tatildeyiz Meltemcim. O sıcakta çalışmak zorunda olanlara çok üzülüyorum ben asıl. Hele dönercide! Düşünsene.

– Sen de herkesi düşünmeyiver Atahan. Hayrına mı çalışıyor adam, para veriyorlar mis gibi. Benim çalışıp kazanmak gibi bir şansım da yok. Öğrenci kölesi olarak babişin eline bakıyorum resmen. Nasıl uygun görürse beyefendi öyle oluyor. Adam kıstı zaten harçlığımı, ne yapacağımı bilmiyorum. İki bin yollayacakmış artık.

– Kaldığın ev sizin ama değil mi?

– Evet de, iğrenç bir ev abicim. Eski! Garip, demode bir şekli var böyle kapıcı evi gibi. Onaltıncı yüzyıldan kalma mübarek. Arkadaşları çağırmaya utanıyorum ya. Herkes Koru Sitesinde filan ne modern evlerde yaşıyor, ben ezik ezik Bahçeli’de dededen kalma tuhaf evde yaşamak zorunda bırakılıyorum.

– En azından kira vermiyorsun.

– Boşversene Ata ya, şu okul bitse de artık bir işe girip kendi kararlarımın kadını olsam abi, daraldım yani. Ay Atahan, dün başıma gelenler! Var ya abicim yaşadıklarım senin hayal gücün bile olamaz! O kadar yani.

– Hayırdır? Ne oldu?

– Ya zaten Ankara’dan buraya direk uçuş yok. İlla İstanbul aktarmalı uçacağız. Koca bir köyde yaşıyoruz yani, kimse adam yerine koymuyor. Onbeş dakika rötar yapmasını da geçtim, bavulumu kaybettiler abi! Onca yolcu arasında benim bavul kaybolsun yani olacak iş değil. Bahtsız bedevi olayı yani anlıyor musun? Dalaman Havaalanını birbirine kattım ama ne fayda? Yarın gelecek bavul. Allahtan el bagajımda gerekli eşyalar vardı ama halime baksana Allah aşkına! Şu üstümdekilerin renklerine bak! Hiç uyum görebiliyor musun? Ne bulduysam giydim resmen Kezban gibi.

– Yok be! Abartıyorsun.

– Olur mu ya Ata? Utancımdan ölüyorum valla bir gören olacak diye. Bir de okulun bahar tatili ya, herkes buralarda olabilir yani. Rezil olurum valla böyle görürlerse. Hayır bir de sabah yüzücü atletlerden vardı üstümde. Ankara soğuk daha biliyorsun. Nereden bileyim Nisan sabahı güneşinin yakacağını? Saçma yani değil mi? Ama yanmışım işte. Yani tam kıro gibi ya! Amele yanığı abicim. Tam rezil senin anlayacağın. Ya dedim ya, benim yaşadıklarım senin hayal gücün bile olamaz!

– Aman Meltem, geçer güzelim ya, ne olacak? Yazın iyi bir güneşlenirsin, hiçbir şey kalmaz. Miami’ye gideceğim demedin mi? Orada insan anında simsiyah oluyor zaten.

– Ay olur mu Atoş? Sen de bir alemsin? Nasıl dolaşayım böyle yaza kadar? Solaryum paklar dönüşte. Hayır bir de daha düğün var iki hafta sonra. En samimi arkadaşımın düğünü yani. Kankamı rezil mi edeceğim Allah aşkına? Zaten o da ayrı bir sorun. Üf ya, bak hatırladım da sıkıldım yine, sipariş ettiğim ayakkabılar gelmedi hala. Hale bak. Diyorum sana kadersizim ben abi.

– Boşver! Takma kafana. Bak ne güzel hava. Deniz kenarındayız. Sağlığımız yerinde. Daha ne olsun? Keyfini çıkar bence.

– Ya! Ne keyif ama. Para harcarken bile çok dikkat etmem gerekiyor artık. Ellilik bira mı içsem otuzüçlük mü diye düşünmem gerekiyor abi, düşünsene! Üf! Ne biçin baba bu ya! Hiç mi sevmiyor beni anlamadım ki. Neyse Atahan, bir tuvalete gitmem lazım şimdi. Çıkınca da salata bara bir bakacağım tamam mı şeker? Güneşten belli olmasa da akşam oluyor yavaştan. Acıktım. Herhalde bir salata tabağı yapar gelirim. Biraz bekleyeceksin. Sorry! Ay Atahan beşyüz gram almışım ya.Tam yaz öncesi olacak iş mi? Yani diyorum ya, Allah verdi mi heryerden veriyor. Artık sadece salata.

– Tamam. Haydi git gel, bekliyorum.

Topuklu terliklerinin üstünde sektirerek ve üstünü başını çekiştirerek içeri giren kızın ardından bir süre bakıp kalan Atahan aniden oluşan sessizlikte gayri ihtiyari sigarasına davrandı. Kısa bir süre için de olsa kendi kendine kalmanın keyfiyle denizi izlemeye başladı. Az ötedeki masada garsonlardan biriyle oturmuş konuşan genç kadının sesi geliyordu kulağına:

– Ne yapacağımı bilemedim Memet Emmi. Bebemi de aldım buraya geldim. Kezban yengemle konuştuydum. O dedi seni burda diye. Yardım eder dedi. Son çarem sensin Memet Emmi, kurbanın olayım.

– Tamam da kızım çok zorlanırsın burada. Bak ben bile kaç yıldır uğraşıp didiniyorum, anca bu sene yediyüz lira maaşla burada iş bulabildim nihayet. Kiraydı bilmemneydi derken gidiyor o da. Elde var sıfır. Sen ne yapacaksın? Köyde kalsan daha iyi değil miydi?

– Nasıl daha iyi Emmi? Öldürürler beni alimallah. Dedem yaşında adama sattılar beni, düğün öncesi kaçtım diyorum. Sen de bilirsin töreleri. Evlensem, bu benim bahtsız bebeyi de satardı o dürzü afedersin. Başka çarem mi kaldı?

– Bebenin babası kimdi de Ayşe?

– ………..

– Niye sustun kızım? Anlatmazsan nasıl yol gösteririm sana?

– Onüçümde kirlettiler beni Emmi afedersin. Öz dayım, boynu altında kalasıca.

– Allah belasını versin kitapsızın!

– Versin Emmi. Bu bebenin günahı ne? Bunca yıl ben korudum garibi. El kadar bebeyi namussuz belleyenlerden sakındım. Şimdi beni verdiler o yaşlı herife, uçkur düşkünü domuz, buncacık bebeye ne eder o hayvan Emmi?

– Haklısın kızım. Ben sana yardım etmeyi çok isterim. Senin için telaşlanıyorum sadece. Burada da hayat çok kolay değil. Güzel kadınsın, yalnızsın, dulsun. Rahat bırakmazlar. Gözünün yaşına bakmadan harcar, üzerinden para kazanmaya çalışırlar. Yıpranırsın Ayşe.

– Daha ne yıpranacağım Memet Emmi? Başıma gelmeyen mi kalmış benim? Dönersem katil olurum. Yalvarırım yollama beni köye. Burada ne iş olsa yaparım. Kimse o dediklerin, bırak yapsınlar. Çalışırım, ne olsa yaparım. Onlar da kazansın Emmi, ben de kazanayım, yavrumun gursağından iki lokma geçsin. Bir deri bir kemik yavrucak. Bana geceyi geçirebileceğimiz bir göz oda gösterirsen gerisi gelir Emmi. Çalışırım. Domuz gibiyim evelallah. Dörtten sonra okumadım ama elimden her iş gelir Emmi. Yollama geri köye, kurbanın olayım. Dönersem ya ölürüm ya katil olurum.

Duyduğu topuk sesiyle irkilen Atahan elinin tersiyle gözlerini sildi.

– Salata çeşitleri çok azmış ya. Yalnız inanabiliyor musun, tuvalette kağıt yoktu, ben koydurdum. Ne köylü milletiz biz ya. Hayır, burası da turistik bir yer yani sonuçta. Bana rastlıyor herhalde bütün terslikler. Mıknatıs gibiyim ha, çekiyorum. Daha ne gelecek bakalım başıma.

– Bir sus Meltem ya! Bir yok ol iki dakika! Gözünü seveyim bir kapa şu lanet çeneni.

– Aah! Ne diyorsun sen ya?

Elinde çatalı öylece kalakalmış kıza hiç bakmadan toparlanıp kalkan Atahan gözyaşlarına hakim olmaya çalışarak hızla uzaklaştı. Genç kızın salatasındaki tavuk parçalarının kokusunu alan tekir koşarak masaya yaklaşıp gözlerini kızın gözlerine dikti ancak onu fark edip arkasından koşarak gelen kara kedinin üstüne çıkmasını engelleyemedi. Datça’da yavaş yavaş akşam olmakta, gökyüzü bütün bahtsızların üzerine kara örtüsünü örtmekteydi.

Çık Dışarı

Etiketler

Farklı Görüşler, Gökyüzü, Hayat, Para, Yabancı, Yol, Şehir, Şehir Kaçışları

Ağaçlarda patlayan yeşilliklerin ardından kendini göstermeye başlayan güneş mart kedileri gibi yerinde duramamamıza sebep olmaya başladı nihayet. Işıltılı havayı soludukça dahasını arzulayan bedenler yollara düşme isteğiyle yanıp tutuşuyor.

Bir hafta sonu kaçamağının vakti çoktan geldi. Ankara’yı iki günlüğüne geri kalan 4,965,540’a emanet edip gitmeli.

“Bir gün denize bakacağız diye iki günü yolda geçirmek bize zor geliyor valla. Bravo size.”

Bunu diyenler çoğunlukla yaşı bizden on-onbeş yaş küçük insanlar oluyor. Acıyorum çoktan tükenmiş enerjilerine. Bir de ‘yaşama’ hakları olduğuna inanmak istememelerine.

Nasıl ki evimizde baktığımız bir balık tüm dünyayı o yaşadığı bir çanak sudan ibaret sanar, birazcık olsun yaşam alanının dışına sıyrılmayı başaramayanlar da dünyayı kendi yaşadıklarından ibaret zanneder ve her konuda çok rahat ahkam keserler:

“Oh, çoluk yok çocuk yok, gezin tabii. Ben de gezerim öyle. İki çocukla nereye gidiyorsun?”

Kırk günü dolmayan çocuğu evden dışarı bile çıkarmayan bir toplumun fertleri olarak çocukla gezebilmenin mümkün olduğunu hayal bile edemeyiz. Dolayısıyla beş minik çocukla Antalya sokaklarında gezen sarışın vatandaşlar – ki çocukları genelde arkadan geliyordur – çok şaşırtır bizi. Bir de minicik bebeğini göğsüne sabitlemiş dolaşan babalar. Ama ne de olsa yabancılar iyi çocuk bakamaz değil mi? Güneşin ve deniz havasının çocuğunun gelişimi için ne kadar faydalı olduğunu düşünüp arada bir haftasonu üç-dört saat mesafede yer alan Karadeniz ilçelerine gitmeye tenezzül etmeyen Türk ebeveynler ne kadar iyi çocuk bakıyorlar sizce?

“O şimdi rahat durmaz, huysuzlanır orada.”

Ankara’da, içinde yaşadığı ortamın karanlığı, kalabalığı, oksijensizliği, tüm aletlerden yayılan dalgaları ve suniliğinden huysuzlanıyor olabilir mi aslında?

“Bir yerlere gitmek için çok para lazım. Sizin tuzunuz kuru olmalı, masrafınız yok herhalde. Aileleriniz mi zengin?”

Ailem zengin değil ve bunun için de çok mutluyum. Yaşantıma kendi tırnaklarımla dahil ettiğim ne varsa zengin olmadığımız için oldu ve gerçek ‘beni’ zenginleştirdi. Yoksa tüm dünyayı ‘beyaz’ gören insanlardan biri olurdum. Oysa dünya yedi renk.

Biz gezentiler gezmenin önünde bir engel olamayacağını iyi biliriz. İnsan yeter ki istesin. Ne zengin olmanız gerekir ne de çöpsüz üzüm. İsteğinizi yerine getirmek için şartları oluşturursunuz bir şekilde. Öyle olmasaydı, bu kadar fakirlik edebiyatı yapılan ülkemde Ankara trafiğine nasıl her gün 250 araç eklenirdi?

Haydi kullanın o arabaları ve yollara düşün. Ne de olsa, şehir kalabalığında yaşamayı sevmeden şehirde yaşayan insan sürüsü olarak kendimize çıkış yolları bulmamız gerekiyor.

Para Nereye Gitti?

Etiketler

Aracı, Üretmek, Balıkçı, Para, Yazarlar, Yazmak

Yaşadığımız bereketli topraklarda üretenin cezalandırıldığı bir sistem hüküm sürüyor olmasaydı, emeği pazarlayan aracılar daha fazla kazanıyor olmazdı.

Yıllar önce henüz Türkiye’de bulunmayan tıbbi cihazları kendi çabası ve zekasıyla üreten babama üç kuruş vermeyi teklif eden tıbbi cihaz satıcısı değil bu konuda yazmaya iten.

Nakış nakış dokuduğu el emeği ürünleri kaliteli alıcıya ulaştıramayan yaratıcılık fışkıran annemin odasında yığılan, daha önce hiçbir yerde görmediğim muhteşem biblolar da değil.

İki gündür izlediğim programlarda geçen konuşmalar şu an beni bu konuda yazmaya zorlayan.

Birincisi, balıkçılık üzerine yeni kitap çıkarmış olan gazeteci Kadir Can’la yapılan röportajdı. Sektörün sıkıntılarına dair söylediklerinden bazıları özel okul öğretmenliğinin temelinde var olsa da balıkçı vatandaşlarımıza daha çok üzüldüm tabii. Özellikle de balığın gayet umarsızca tüketildiği denizlerimizde gecesini gündüzüne katarak çalışan küçük balıkçı geçimini sağlamayan bir parayla yetinmek zorunda kalırken, bu emeğin onda biri çaba harcamayan aracılar, taşımacılar, haldeki satıcı, balık lokantası sahipleri, denizdeki balığın tükenmesine sebep olanların başını çeken balık unu ve balık yağı fabrikası sahipleri oldukça iyi kazanıyor olmalılar.

Aynı durum sebze üreticisi için de geçerlidir nitekim. Gece gündüz düşündükleri, kimi zaman don yakarak hayatta tuttukları sebzelerinden elde ettikleri gelir hak ettiklerinin çok çok altında kalır. Bu arada bizler de o balıkları ve sebzeleri çok daha pahalıya yeriz tabii.

Başkasına ait bir evin ilanını dükkanının camına yapıştırdığı için emlakçı para kazansın diye daha pahalıya ev alındığı gibi.

Ve ürünün ihtiyaç sahibine ulaştırılması için biçilen bu pahayı da normal karşılamamız beklenir.

Diğer program ise Google+’da izlediğim yazar Murat Gülsoy’la yapılan bir röportajdı.

Kitap fiyatlarının çok yüksek olmasından dem vuran bir öğrenciye yaptığı açıklamada dağıtıcı firmanın kitap ücretinin yüzde kırkbeş-ellisini aldığını ifade etmesini çok da normal karşıladığımı söyleyemem. Ancak daha da üzücü olanı gecesini gündüzüne katıp asosyalleşen yazarın yani üzerinden para kazanılan o ürünü ortaya çıkaran kişinin yüzde ondan daha azını kazanıyor olduğunu duymak oldu. Yirmi liraya aldığınız bir kitabın dokuz-on lirasını dağıtım şirketi alırken en fazla iki lirası yazara gidiyor. Bu açıdan bakınca insanın ne kitap alası geliyor ne de yayınlatası.

Hangi sektöre bakarsak bakalım, aracıların ya da emeği pazarlayanın üretenden daha fazla kazandığı bir ortamda yüksek gelir elde etmek isteyenlerin ne yapması gerektiği ortada sanırım. İleride mutlu olmalarını dilediğimiz çocuklarımıza yaratıcı ve üretken olmayı öğretmemeliyiz belki de.