Değer vermeyi senden öğrendim. “Ben seni hiç yarı yolda bıraktım mı?” dediğin gün kafamın içinden geçen ömür kırpıntıları da, “benimki tutku” sözcükleriyle sevgini kaleme aldığın mektubun da aklımda. Daha bir çok değerli anı var aklımda. Çünkü kıymetlimsin benim. Ve ben kıymetlime kıymetini anlatmam gerektiğini biliyorum. Senin kadar iyi becerebilir miyim bilmem ama satırlarımı kabul etmeni diliyorum.
Bir ömür nice dostlar biriktirdim. Çokça sümbüllü, arada da kaktüslü muhabbetler gerçekleştirdim. Ama en rahat seninle konuşabildim. En yargılanmadan senin kulaklarınla dinlendim. Çok bunalarak sana gelip başkalarından dert yandığımda benimle birlikte onları alaşağı etmek yerine, neden öyle davranmış olabileceklerini düşündürdün, sorunu görmemi sağladın.
Ben 45 yaşına geldim. Sen de benden birazcık daha büyüksün. Benim gençleri pek anlayamadığım hatta kızdığım zamanlarım oluyor. Sen sabırla, samimiyetle ve saygıyla hepsini anlamaya çalışıyorsun.
Benim yeni öğretilere kulaklarımı kapadığımı hissettiğim oluyor. Sen hepsini dinleyip değerlendiriyorsun. Politikayı en yakından takip ediyor, izlemesen de yeni dizi ve oyuncuları da biliyorsun. Hangi eteğimin modasının geçtiğini söylüyor, çarşıda kıyafet denerken fikrini soran tanımadığın gençlere yardımcı olabilmek için zamanını ve sabrını verebiliyorsun.
Yazılarımı didik didik okuyor, en sağlam dönütleri veriyorsun:
“Bu olmamış. Söylemek istediğin şeyin etrafında dönüp durmuşsun.”
“Aynı yere takılmışsın. Daha farklı yönlerine de değinebilirdin.”
“Bunu beğenmedim ben. Ölümü anlatmışsın. Çok karamsar buldum.”
Her gün öğrenip de bloguma yazdığım bilgileri takip ediyor, detaylarını anlattığımda can kulağıyla dinliyorsun. Sosyal medyayı takip edemediğim, teknolojiyi senin kadar iyi kullanamadığım için dalga geçiyor arkadaşlarım benimle. Numaranı istiyorlar, whatsapp gruplarına dahil edeceklermiş.
Çok değer verdiğin ve beni emanet ettiğin bir başka yürek şunları yazdı senin için: “Cesurdur, fazla insanın göze alamadıklarını bir anda yapar ve sen sadece izlersin, ilham almak sana kalmış, almasan bile yaptıklarınla kendi hayatını sorgulatır. Bir insanın hayat neşesi yönünden varabileceği en son noktadır. Hayat enerjisi ile doldurur ve tatlı bir bağımlılık yapar, görmek istersiniz, ihtiyaç duyarsınız. Yaşıtlarından gençtir çünkü yüreği daha özgürdür. Bazen çocuklarından bile gençtir!”
Doğru. Her gün çarşıya inip yapılacakları halleden, spora giden ve esnafla şakalaşmayı ihmal etmeyen bir yaşam enerjisi bende yok.
Gördüğü tablolar karşısında heyecanlanan ve topladığı taşlarla-dallarla o sahneleri canlandırmadan durulmayan; dinmeyen üretim aşkıyla beslenip güçlenen bir yaşam sevgisi yok bende.
Rutine bağlamış tinleri şaşırtarak canlandırmadan, şakalaşmadan, sevdiklerine sürprizler yaparak değerli olduklarını hatırlatmadan yapamayan bir yaşam heyecanı yok.
Bizi sıkıntıya düşürmemek için hasta olmamaya çalışan bir yaşam direnci yok…
Yüreğini önlerine koyduğun insanların hançer saplamasına alışamayıp kalbini kapadın. Mabedin olarak gördüğün evinde kutsal sularla yıkamaya çalıştığın insanların bir mum yakacağına evini yakmasına alışamayıp kapılarını kapattın. Kırılgan dünyandan geri kalanları korumak için temkinli gözler ve asabi sözlerle karşılıyorsun seni kucaklamak isteyen kolları: “Ben asosyalim. Evime de kimseyi almam.” Bugün mahallende birinin başına bir iş gelse en önce sen koşarsın yardım etmeye. Hiçbir beklenti taşımadan.
Tek beklentin, insanların seni rahat bırakmaları kendi dünyanda. Yaşantına müdahale edip ahkam kesmemeleri. Senin istemediklerini kabul ettirmeye çalışmamaları. Onlar gibi olmanı beklememeleri (Olma da zaten, hayatlarında senin gibi biri yok diye ömrümce diğerlerine acıdım ben). Geçmişte bir biçimde ucundan kıyısından geçtiğin bu gereksiz dayatmacılığı bir kere daha görmeye gelemiyorsun.
Kimse istemez zaten başkalarının dayattığı doğruları yaşamak. İstemez de, kendisine dayatılan hayatı yaşamak zorunda kalmış birçok kişi de başkalarına aynı tavrı takınır. Sen hariç.
Bugün mutlu olmam için yapmam gereken şeyin dünyanın en kabul edilemez durumu olduğunu düşünsen bile “olur” diyeceğini biliyorum. Onaylamasan da bunu bana belli etmeyeceğini, sırdaşım ve can yoldaşım olmaya devam edeceğini biliyorum. Mutluluğun ve özgürlüğün değerini yaşayarak öğrendiğini biliyorum. İçimi buran şu cümlelerinle ister istemez gururlanıyorum: “Şimdi kızlarımda gördüğüm -kendimce- yanlışları artık dile getirmiyorum. Çünkü o kadar harika yetişmişsiniz ki en azından benim gibi dosta-düşmana muhtaç olmayacaksınız.”
Sayende. Beni yetiştirdiğin için teşekkür ederim. En iyi dostum olduğun içinse daha çok teşekkür ederim. İyi ki doğdun. İyi ki doğurdun. Doğum günün kutlu olsun kıymetlim…
Yazdıklarımı okumayı seven dostlardan zaman zaman sipariş almak oldukça gurur verici. Ama o gururu hak edebilmek için elimden geldiğince istedikleri konulara da değinebilmeliyim. İşte onlardan birine yer vermenin tam zamanı. Hatta biraz daha oyalanırsam zamanı geçmiş olacak. Çünkü kimi kaynak 20 Ocak-18 Şubat arasını gösterirken kimisi de 22 Ocak-19 Şubat aralığına işaret ediyor. Kova burcundan bahsediyorum tabii ki. Ve geçen sene Yaylar hakkında yazdığım yazıyı çok sevip Kova için de böyle bir derleme görmeyi dilediğini söyleyen blog arkadaşımdan. Doğum günün kutlu olsun. Sana ve yıllardır dostluğun en özgürce sadığını yaşatmış tüm değerli Kova dostlarıma armağanım olsun. Varlığınız beni hep daha ileri taşıdı. Rahat yuvamdan çıkmaya zorlayan sorularla dolu sohbetleriniz karakterime yansıdı. Kolay kolay kimseyi sokmadığınız alanınıza samimiyetle beni oturtmanız gururlandırdı. Heyecanla fikirlerimi dinleyen derin gözleriniz ve dürüst sözleriniz ömrüme değer kattı. Armağanımı kabul edin lütfen Uranüs’ün abartılı duygulardan çok hoşlanmayan bilimsel çocukları. Uzmanı olduğum bir konu olmadığı için yanlışım olabilir. Anlayışlı ve hoşgörülü karakterinize sığınıyorum.
Gerek samimi dostlarıma gerekse ünlü kovalara baktığım zaman gördüğüm en belirgin özellikleri idealist oluşları gibi geliyor bana. Yaşamlarının en büyük amacı kendi ideallerini gerçekleştirmek. Bu uğurda her şeyi göze alabilirler. Hiç kimse, hiçbir görüş, hiçbir baskı ve hiçbir aşk onları yolundan alıkoyamaz. Sevgi dolu, yardımsever ve arkadaş canlısı olmasına rağmen hedeflerine ulaşabilmesi özgürlüğünü gerekli kılar. Özgürlüğü için her şeyden olduğu gibi ilişkilerinden de kolaylıkla sıyrılabilir. Doğru bildiği ülkünün peşinden ayrılmaz. Fikrini sonuna kadar savunur ve eyleme dönüştürmek ister. Yapamazsa içine kapanır, ama genellikle yapar, çünkü bu uğurda savaşır ve şartlar öyle gerektiriyorsa canını bile verir. Kendi doğrularıyla yaşayan, asi ve uyumsuz bir serseri gibi görünse de aslında savunduğu doğruların insanlığı kurtarma adına edindiği görüş ve sezgiler olduğunu anlayabilirsek ne kadar duyarlı olduklarını da görebiliriz. Tamam, tabii ki aralarından serseriler de çıkmıştır, ama genelde bir kovanın asıl istediği, herkesin aynı imkanlara sahip olduğu, dostane bir dünyadır. Haksızlığa dayanamaz.
Genelgeçer yargılara takılmaz. Gelenekleri yıkmak, hantal fikirlerden arınmak ister ve tüm insanlık için çalışıp eskinin yerine yenisini koyar. İnsanlık tarihini değiştirmiş bunca Kova olması tesadüf değildir: Köleliği bitiren Amerika Başkanı Abraham Lincoln, öldürülen İsveç eski Başbakanı sosyal demokrat siyasetçi Olof Palme, Komünist Romanya Lideri Nicolae Ceaușescu, Gorbaçov’un yakın çalışma arkadaşı, ‘Glasnost-Perestroyka’ politikalarının etkin savunucularından olan ve iki kez suikast girişiminden kurtulan komünist partili Eduard Shevardnadze. Bir başka komünist partili Kova burcu lider İslam Karimov da Özbekistan’ın bağımsızlığını ilan eden kişi ve ülkenin ilk Devlet Başkanı. Ayrıca Sarkozy, Kuzey Kore Lideri Kim Jong-il, Boris Yeltsin, Ronald Reagan ve şimdiki Ürdün Kralı II.Abdullah da bu burçtan, bu dünyaya yakın bir isim Eva Braun da, Monako’nun güzel prensesleri Stéphanie ve Caroline de.
Sizden hesap sormaz Kova. Kendisine ‘hayır’ denmesini de algılayamaz. Yapmak istiyorsa yapar. Dahiyane zekasını, gerçekçi bakış açısı kadar engin hayal dünyasını, güçlü sezgilerini, enerjisini, araştırmacı şapkasını ve sonsuz bilgi edinme-keşfetme tutkusunu önüne katarak istediklerine erecek yolu bulur.
Genelde fikirleri çok sonra anlaşılan, bu haliyle de gelecekte yaşıyormuş hissi uyandıran Kovalar teknolojiye de çok ilgilidir ve gelişmeleri yakından izler. Bugün bilgisayar dünyasında sivrilmiş birçok genç insanın Kova burcu ünlüleri arasında yer almasını yadırgamamak gerek. 11 yaşındaki vlogger Annie gibi minicik Kovacıklar yeni platformların aranan yıldızları olmuş: YouTube Star, Instagram Star, Vlogger, Online Mağazacı. Geçmişte bu meslekler olmasa da Kovanın elektroniğe ve gördüğü şeyin işleyişini kavrayıncaya kadar kurcalamaya sevdası hep var olagelmiş. Atarinin kurucusu da, bilgisayar faresinin mucidi de, ünlü hacker Kim Dotcom da Kova.
Microsoft’un kurucularından milyarder Paul Allen, Uranüs’ün çocuklarının sadece teknolojiye değil birçok alana ilgi gösterdiğinin kanıtlarından. IQ’su en yüksek insanlardan. Daha yedi yaşındayken makinelerin işleyişini anlayabilmek için bir sürü kitap deviren Allen, okulu terk edip hayallerinin peşine düşmüş bir kişilik. Mesleğinin dışında havacılığa ilgi duyuyor. Sadece geleceğin hava araçları değil II.Dünya Savaşında kullanılan uçakların korunması gibi tarih bilincini gösteren işlerle de ilgileniyor. Sahip olduğu sinema, yatları, helikopterleri, denizaltısı, malikaneleri ve daha neleri birçok züğürdün çenesini yormakta. Allen’ın ayrıca kendisine ait spor takımları var, ki birisi NBA’de. Bir müzik grubunun elektro gitaristi olarak albüm çıkarttığı gibi, insan beyni üzerine araştırmalar yapan bir enstitüsü de var. Beyin devreden çıkınca insan denen canlının tamamen bir hiç olduğunu fark ettiği için bu konuya ilgiliymiş. Dünya kadar insana yardımda bulunmuş kendi adına bir vakfı var. Çeşitli patentin sahibi olan Allen servetini bilimsel çalışmalara ve hayır işlerine bırakacakmış. Zaten ömrünce bekar yaşamış (kağıt poşeti icat eden Kova kadını Margaret Knight gibi). Anılarına yer verdiği “Idea Man” adındaki kitap tabii ki çok satanlar listesine girmiş. Daha ne lazım her şeyi denemesi gerektiğini düşünen, entel ama eğlenceli bir Kova olduğuna inanmamız için?
Kazanç elde etmek için epey efor sarf eden Kovalar parayı özgür kıldığı için sever. Zaten zekaları ve mantıklı atılmış sağlam adımları sebebiyle iş dünyasında her zaman başarılı olurlar. Kendi işinin başına geçerse tabii ki daha iyi ilerler. Rutinden hiç haz etmeyen, değişimi, hareketi, heyecanı, gelişimi seven yenilikçi ve maceraperest Kovalar arasından bolca girişimci çıkar. Ve tabii ki parmakla gösterilen zenginler: Dünyanın en varlıklı kişilerinden Bloomberg, Meksikalı Carlos Slim, Mısırlı Mohamed Al-Fayed, Avustralyalı Gina Rinehart, okulunu bitirmemiş çokça Kovadan biri olan Samsung’un kurucusu Lee Byung-chul, Dragons’ Den programındaki hanımefendi Deborah Meaden, Paris Hilton, doksan yaşında ölmeden kısa süre önce ünlü Playboy yıldızı Anna Nicole Smith ile evlenmiş iş adamı Marshall…
Tabii öte yandan, paraya ulaşamasa da tam bir özgürlük savaşçısı olarak sürdürülmüş nice Kova yaşamı var. Bir Rosa Parks var örneğin. 1955’te otobüste oturduğu yeri beyaz adama vermeyi reddedip tutuklanan ama otobüslerde renge göre koltuk uygulaması iptalinin önünü de açmış olan siyah öfke.
Değerli yazarlar var sonra bu dâhi kural çiğneyiciler arasında. Pulitzer ödüllü aktivist yazar Alice Walker, Virginia Woolf, Kazancakis, Çehov, Stendhal, Bertolt Brecht, yazarlığı kadar gezginliğiyle de ünlü ‘Bilimkurgunun Babası’ ve henüz icat edilmemiş buluşların esin perisi Jules Verne, James Joyce, Lord Byron, Charles Dickens, bir başka Pulitzerli ve Nobelli yazar, Birleşik Devletler Başkanlığı Özgürlük Madalyası ile onurlandırılmış Toni Morrison, Paul Auster, John Grisham, Judy Blume’un yanı sıra Ütopik bir dünyanın yazarı, filozof, hukukçu, devlet adamı, VIII.Henry’nin danışmanı ve Rönesans hümanisti Thomas More da Kova burcu. Anne Boleyn ile evlenebilmek uğruna ülkeyi Katolik dünyasından ayıran krala az bir kıllanan More, yeni dinleri protestanlık karşıtı kitaplarıyla kralcığı gerince başlayan bir dizi olay sonucu idam edilmiş. VIII.Henry’nin kızı Mary ise (ki Bloody Mary olarak bilinir) annesine ve kendisine yapılan haksızlıkları da, yürekten bağlı olduğu Katolisizmi de bir kenara bırakamamış olacak ki tahta geldiğinde yüzlerce Protestanı canlı canlı yaktırarak ülkesini temizlemiş. Evet, Mary de Kova.
Amerika’nın ünlü talk showcuları Ellen DeGeneres ve Oprah Winfrey Kova burcu. İsmail Cem, Onat Kutlar, Metin Üstündağ, Tuncel Kurtiz de öyle.
Bildiğini ve fikrini aktarmayı çok seven bir burç olduğunun bir başka kanıtı da Galileo Galilei. Edison, Darwin, Mendeleev, pilin mucidi Volta ve aspirinin babası Felix Hoffmann da burcun karışık konuları çözümlemeyi seven ve pozitif bilimlere inanan yanına işaret.
Dick Cheney de bir başka Kova. Hani şu Yale’e burs kazandığı halde okula uyum sağlayamadığı için başarısız olmuş, yani kısaca Yale’den atılmış olan Dick. Gençliğinde Vietnam savaşına katılmamak için uğraşmış olanı. 11 Eylül saldırılarında Başkan Yardımcılığı görevinde bulunan Cheney bir röportajında şöyle demiş: “Daha fazla Müslüman istemiyoruz diyebileceğimiz ve bir şekilde bütün bir dini yasaklayabileceğimiz düşüncesi, inandığımız ve savunduğumuz her şeye zıt düşer. Demem o ki inanç özgürlüğü, tarihimizin ve geçmişimizin çok önemli bir parçası olmuştur şimdiye kadar.”
Hakkında en çok eser verilmiş kişilerden olan ve ABD’nin dört kez seçilmiş tek başkanı olma özelliğine sahip Franklin D. Roosevelt de herhalde kova burcunun en sağlam temsilcilerinden birisidir. Rivayet odur ki çocukken sohbet ettiği Amerika Başkanı kendisinden bir dilekte bulunmuş: asla başkan olmaması. Yapma dediler diye yapmış olabilir mi acaba? Daha küçücükken Almanlara kızıyormuş ‘kendilerinin herkesten daha iyi olduğunu iddia edip duruyorlar’ diye. 14’üne kadar evde eğitim görmüş. Okula uyum sağlamakta zorlanmış. Sonra Harvard’da filan okumuş. Başkan Yardımcılığına adaylığını koymuş, kazanamamış, ertesi yıl çocuk felcine yakalanıp bacaklarını feda etmiş olan FDR, Birleşik Devletler’in fiziksel engelli tek başkanı. Büyük Buhran döneminde görev başına geliyor ve II. Dünya Savaşı boyunca da ABD Başkanı olarak kalıyor. Savaşın ilk yıllarında tarafsız kalmayı başarabilmiş olmasını belki de Kova burcunun taraf tutmayı sevmeyen hallerine borçludur, bilemiyorum, ama Japonların Pearl Harbour saldırısının ardından savaşa dahil olmuş ABD. Tabii ki o da suikast girişimine uğramış özgür konuşmacılardan biri. Sağ kanadın da solcuların da eleştirilerine hedef olmaktan kurtulamamış. Zaten geleneği bozup üçüncü kez başkanlığa aday olması ya da II.Dünya Savaşı sırasında aldığı kararlar nedeniyle yeterince kızmışlar da, bir de iş çevrelerini desteklemeyen politikalarıyla, savaş çığırtkanı olmakla, faşistlikle, Yahudilere yardım etmekle, Stalin’e yakınlığıyla, diktatörlüğe doğru gidişiyle ve benzeri çeşitli durumla tepki toplamış Bay Başkan. ‘Four Freedoms Speech’ olarak bilinen ünlü konuşmasında, dünya üzerindeki her bireyin yararlanması gereken dört temel özgürlük hakkından bahsetmiş, “insanlar sadece ekmek yiyerek hayatta kalmazlar” demiş, ancak bu konuşması da tepki çekmiş.
Küçük yaşta ideallerini önüne koyup ömrünü bu doğrultuda yaşayan birçok Kova insanı örneği var. Yaşı oldukça küçük dansçılar var mesela. Ve tabii iyi tanıdığımız ünlülerin yaşam öyküleri. Öldüğünde İspanya’nın en zengin kadını olan Rosalía Mera, Zara’nın kurucusu. Okulu bırakıp kıyafet mağazalarında çalışmaya başladığında yaşı 11. Kocasıyla açtığı ilk mağazalarında moda ürünleri taklit edip ucuza satma stratejisini uyguluyarak bu günlere geliyor. Modayı pek sevmedikleri, kendi tarzlarını yarattıkları söylenir Kovaların ama zaten daha çok kafayı kullanmış Rosalía.
Küçük Kararlı Kovalardan biri de Ferrari’nin kurucusu Enzo Ferrari. Araba yarışçısı olmaya daha on yaşındayken karar vermiş.
Bedenlerine ve spora da değer veriyor Kovalar. Rus balerin Anna Pavlova, Michael Jordan, Richard Hamilton, Steve Nash, Vlade Divac, Naim Süleymanoğlu, Rumen futbolcu Hagi, Xavi Hernández, Cristiano Ronaldo, Arda Turan, Kaleci Buffon, Neymar, Suárez ve şu an politikacı olan Brezilyalı Romário bu burca mensup sporcu isimlerden bazıları. Yoğun kafalarını biraz rahatlatabilmek için genelde spora gereksinim duymaları normal ama zaten kendine bakan kişilerdir Kovalar. Hassas bir metabolizmaya ve tüm iyimserliğine inat sinirsel dertlere sahip olabilir. Ama bir sıkıntısı olduğu anda ilgilenir, ertelemez. Formuna özen gösterir (Operasyonla barışık olduğunu anlamak için Ajda Pekkan’ın Kova olduğunu söylemek yeterlidir sanırım). Girdikleri ortamda fark edilirler.
Kavuşmaya çalıştığı ideal dünyasını yaratıcılığıyla biçimlendirip gözlerimizin önüne seren Kovalar var sonra. 20 Ocakta doğduğu için emin olamadığım Fellini’yi saymasak bile Alan Parker, Ertem Eğilmez, Nuri Bilge Ceylan, Ferzan Özpetek, Franco Zeffirelli, John Ford var. (Bu yazının oluşmasını sağlamış blog arkadaşımın kaliteli bir film izleyicisi olmasına ve sağlam önerilerde bulunan seçkiler yayınlamasına şaşırmadım.)
Sadece yönetmenler değil tabii onlarca oyuncu da var Kovaların çekim gücü yüksek kişiler olduğunun da kanıtı olan: John Travolta, Nastassja Kinski, Nick Nolte, Paul Newman, Clark Gable, Charlie’nin Meleği Farrah Fawcett, James Dean, Tom Selleck, Burt Reynolds, Zsa Zsa Gabor, Kim Novak, Mia Farrow, Gazanfer Özcan, George Kennedy, Matt Dillon, Jack Lemmon, Gene Hackman, Engin Günaydın, Lou Diamond Phillips, Ashton Kutcher, Cybill Shepherd, Chita Rivera, Sherilyn Fenn, Morgan Fairchild, Mathilda May, Taylor Lautner, Elijah Wood, Cihan Ünal, Jennifer Aniston benim tanıdıklarım.
Müzik dünyasından bazı isimler de şöyle: Mozart, Schubert, Felix Mendelssohn, Kitarō, birçok ünlü filmin müziklerini bestelemiş John Williams, Bob Marley, Axl Rose, Alice Cooper, Metallica’nın Cliff Burton’ı, Shakira, insan hakları üzerine yaptığı çalışmalarla da bilinen müzisyen Peter Gabriel, Loreena McKennitt, Yoko Ono, Alicia Keys, Natalie Cole, Phil Collins, Sheryl Crow, Bobby Brown, Sean Kingston, Don Omar, Ice-T, Robbie Williams, Justin Timberlake, Lisa Marie Presley. Türk olarak da Okay Temiz, Nazan Öncel, Mazhar Alanson, Ajda Pekkan, Serdar Ortaç, Candan Erçetin, Emre Aydın, Aylin Aslım, Hakan Peker, Soner Arıca, Gökhan Tepe, Harika Avcı, Lerzan Mutlu, Atilla Taş, Ajdar, Aysel Gürel, Mehmet Ali Erbil ve hatta Adnan Oktar da kova burcuna mensup.
Mesleği ne olursa olsun, fikirlerini dile getirişiyle bildiğimiz ve hatta bu yüzden başı derde girmiş birçok tanıdık isim var değil mi listede? Kimi zaman ne diyeceğini ve nasıl hareket edeceğini kendisi bile kestiremeyen, yaptıklarına bazen kendi de şaşan Sevgili Kovalar, fırtınalarla dolu yaşantınızda mutluluğunuz, çok sevdiğiniz dostlarınız, başarılarınız ve özgürlüğünüz eksik olmasın. İyi ki varsınız.
Bugün benim doğum günüm. Nasıl kutluyor olsam mutlu olurdum?
Jamaika’da rastaman abilerle çalıp oynuyor olabilirdik mesela. Hatta rahmetli Bob Marley de aramızda olsa futbol bile oynardım.
Zanzibar’da “hakuna matata” nidalarıyla hayatı yavaşlatıyor olabilirdim.
Endülüs’te rengarenk bir flamenko festivalinin ortasında kendimden geçip içimdeki ateşin ritmiyle dans ediyor olabilirdim.
Hong Kong’un bir balıkçı köyünde tanımadığım bir kadının kayığıyla geziyor olabilirdim. Ya da teleferikle çıkılan sisli bir dağın tepesinde Şaolin rahiplerinin büyüleyici gösterilerini izlerken coşuyor, tütsü bulutlarının altında ve Buda heykellerinin arasında dolaşırken Nirvana’ya erme arzusuyla dolup taşıyor olabilirdim.
Doğum gününü dün kutlayan Madonna’nın partisine katılıp o ne yapıyorsa ben de yapabilirdim.
Partizan-Red Star derbisinin ateşler altında kalan izleyicisi arasında, bilmediğim dildeki şarkılara zıplaya zıplaya eşlik ediyor olabilirdim.
Philadelphia balık pazarının bir köşesinde duran yalnız bir piyanoda ragtime çalan siyah çocuğa tempo tutarak yüreklendiriyor ya da Chicago’da bir gökdelenin bilmemkaçıncı katında caz müzik eşliğinde içkimi yudumlarken kentin eşsiz gece manzarasını izliyor olabilirdim. Yayla gibi bir Amerikan arabasıyla tur atmak ya da bir NBA maçında heyecandan kuduruyor olmak da harika olurdu. Florida’da sürat teknesiyle dolaşmak. Ve tabii ülkemin benzersiz Akdeniz-Ege koylarını yatla arşınlamak.
Küba sokaklarındaki teyzelerle sohbet etmek de en az Datça kahvelerindeki amcaların sohbeti kadar keyif verirdi.
Yaşasaydı da Sadun Boro’yla kafa çekseydik. Orgon enerjisinin tam olarak ne olduğunu Reich bana kendisi anlatabilseydi. Hepsini boş verin de, Cigala gözlerimin içine bakarak şarkılarını söyleseydi…
Bunlardan herhangi birini ya da buraya yazamadıklarımı yaparak geçirebilseydim doğum günüm bir şölene dönüşürdü elbet. Ama işte bu sene bunların hiçbirini yapmadım.
Bu sene doğum günümü tansiyonumu fırlatarak kutladım. Ölüme yakın hissederek yaşamımın değerini bir kez daha kavradım, yeni kararlar aldım, daha güçlü hissettim.
Beni çok üzen bir arkadaşım sayesinde güzelleştim. Yemek yemeyerek kilo verdim ve detoks yaptım. Sürekli ağlamam neticesinde gözlerim temizlendi ve daha derin bakar oldular. Bu seneki doğum günümü bu değerli insanla geçirmeyi tercih ettim.
Bu seneki doğum günümü, tansiyonumun beni alt-üst etmesine çok üzülerek sorumluluğumu üstlenen bir başka güzel insanla geçirmeyi tercih ettim. Beni olmayan parasıyla yemeğe götürecek kadar önemseyen bir değerli yürekle. Madonna’nın partisine katılamadım bu sene. Ama tansiyonumu ve marketteki on liralık limonları düşünen ve bu yüzden yemek sonrası ikramı olan çayın yanındaki limonları çaktırmadan cebime sokuşturacak kadar güzel ve heyecan verici bir dostla geçirdim doğum günümü Madonna yerine.
Güzel bakışlı bir çift evine davet etti sonra. Gözlerine bakınca yüreği görünen bu ışıl ışıl insanlarla geçirmeyi tercih ettim doğum günümü bu sene. Cigala “gel şarkı söyleyeceğim” diye ısrar etse de ben dostlarımın samimi gözlerine bakarak şarkılar söylemeyi tercih ettim. Gündemin doluluğuna rağmen tansiyonuma saygılarından hiçbir ciddi konuya değinmeyen, zor şartlarda yarattıkları pastamsımı getirirken göbecikler atan güzel gülüşlülerle.
Ben bugün hala Jamaika’yı göremedim ama her biri ‘insan’ olmanın kitabını yazabilecek yüreklere sahip dostlara sahip olduğumu bir kez daha gördüm. Ve ben bu seneki doğum günümü de yine dostlarımla, ailemle ve sevdiğimle geçirmeyi tercih ettim. İyi ki doğdunuz.
Bu ay doğan o kadar çok can dostum var ve hepsi de haklı olarak burcunu öyle çok seviyor ki bu yazımı onlara ve okunu fırlatmak üzere hazır bekleyen sentora adayacağım. Çünkü onlar olmasa hayatım en can alıcı renklerinden yoksun kalırdı. Dolayısıyla, sanat ve tarih öğeleriyle süslense de bu bir burç yazısıdır ve yay burcu dostlarımla yay burcu ünlüleri inceler. Yani ilgilenmiyorsanız okumayın ve germeyin adamı.
Hayatıma ilk kez onyedi yaşındayken bir yay girdi. Dolayısıyla ne kadar insan sever, dost canlısı ve gözü kara olduklarını o zaman öğrendim. Kalırsak hayatımızın alt-üst olacağını bildiğimiz üniversitemizde önemli bir sınava gireceğimiz gün hiç tanımadığım ama uzaktan beğendiğim gencin ölüm haberini alıp iptal olduğumda canım dostum da sınava girmeyerek tüm gün bana göz kulak olmuştu. Ömrüme damgasını vurmuş bu özveri yayları kalbime kazıyan ilk anım oldu ama aynı zamanda ne kadar şanslı insanlar olduklarını açıkça görebildiğim de ilk olayımdı. İkimizin bir kaldırımda ağlamaktan gidemediği sınav nedenini bilmediğimiz bir şekilde ertelenmişti.
Bu şansları içlerinin güzelliğinden ve yüreklerinden fışkıran pozitif enerjiden kaynaklanıyor olabileceği gibi başka bir gücün etkisinden de olabilir. Metali bükebilen Uri Geller’in bunu vücudundaki manyetik enerjiyi harekete geçirebildiği için gerçekleştirdiği söylenir. İllüzyonist Aref de bir yaydır. Ancak gerçek bir yayın ne yapabileceğinin yüzyıllardır süren kanıtı şüphesiz ki kehanetlerine günümüzde bile akıl sır ermeyen Nostradamus’tur.
Koca yüreklerinin coşkusuna ket vurulmasından nefret ettikleri dünyalarında her şeyi uçlarda yaşayan ünlü yaylara en güzel örnek Jim Morrison’dır. Küçükken gördüğü bir kazada can çekişen ve ölmek üzere olan Kızılderililerin yerlere saçıldığına tanık olan Jim ömrü boyunca bu üzüntünün güdüsünde kalmış, çok başarılara imza atmış ama çok uçlarda yaşamış ve 28’inde hayata veda etmiştir. Varabildiği uçlar onun vurdumduymaz bir serseri gibi göründüğü hüzünlü dünyasına asla yetmemiş, korkusuna rağmen kan içmeye kadar götürmüştür ve günümüzde bir çok insan maalesef onu sadece bu yönüyle hatırlamaktadır. Oysa şarkılarının sözlerine gönül gözüyle bakmak bile ruhunun derinlerindeki acıları, aşamadıklarını ve hayatı ne kadar önemsediğini görmeye yeter.
Zaten Jim kendisi de “Ben bir yayım, bütün burçlar arasında en filozof ruhlu olanı” der. Gerçekten de Engels, Spinoza ve Alain de Botton gibi fark yaratan filozoflar yetişmiştir bu burçtan. Chomsky, Nişanyan ve Conrad’ın yanı sıra deli, dahi ve peygamber yaftalarını yemiş şair ve düşün insanı William Blake de yaydır. Konuşmayı çok seven, konuşmadan duramayan (aslında bir şeyler yapmadan duramayan), fikir paylaşımını sevdiği gibi tartışmaktan da keyif alan yaya en güzel örnek ‘polemik ustası’ olarak da anılar şair Milton’dır. Gani Müjde, Mehmet Ali Birand ve Aziz Nesin de bu konuda bir fikir verebilir. ‘Mütevazı Bir Öneri’ adlı yapıtında “yoksul bebekleri yiyelim” diyerek tüm tepkileri üstüne çeken güçlü hiciv ustası Jonathan Swift gibi Stefan Zweig, Mark Twain, Horace, İngiliz soylularını eleştiren Jane Austen, Reşat Nuri, George Eliot, Saki, Flaubert’in de çok sıradan insanlar olduğu söylenemez. Louisa May Alcott ‘Küçük Kadınlar’ı yazarak kaç kuşağa damgasını vurdu.
Kendisinin olan şey üzerinde başkasının ahkam kesmesini sevmeyen dolayısıyla hayatına karışılmasından nefret eden bir yay olarak Yahya Kemal Beyatlı, Nazım Hikmet’in annesiyle dillere destan bir aşk yaşamış ancak ömrünce hiç evlenmemiştir.
Frida Kahlo’nun “her şeyim” dediği büyük bir ressam ama çapkın bir yay olan Diego Rivera bu yaralı güvercini bir çok başka kadınla aldatmıştır ama Kahlo’yu yiyip bitiren de, var olmasını sağlayarak güç veren de saplantılı bir şekilde sevdiği Diegosudur.
Bir başka kadınsever olan Woody Allen gibi film sektörünün özgün karakterlerinden Spielberg, Kusturica, Sir Kenneth Branagh, Carlo Ponti ve hatta eğlence dünyasına yeni bir anlayış getiren Walt Disney de yay burcudur. Hayal gücü ve çılgın bir yaratıcılığın yanı sıra gerilime dayanabilme yetisine sahip bu başarılı isimlere Versace gibi bir moda devini, Camille Claudel gibi bir heykeltıraşı, ressam ve sanat kuramcısı Kandinsky’yi ve Klee, Munch, Seurat, Lautrec ve “hayata gelmemizin bir anlamı olmalı” diyen Şükran Şahin gibi diğer değerli ressamları da ekleyebiliriz. İç dünyalarının yoğunluğu, duyguları ve renkleriyle ruhumuza dokunurlar.
Dışa dönük mizaçları, çocuksu coşkuları, alev alev gözleri, her yeri kırıp dökecek kadar dikkatsiz bir içtenlikle şakalaşmaları ve Saba Tümer kadar olmasa da her daim gülümseyen ışıklı yüzleriyle günümüzü ışıtabilen yaylar hayatın anlamını deşelemeyi de sevdikleri için kahkahalarla depresif haller arasında gidip gelebilirler. Sizi üzdüklerini fark ederlerse şirinlikleriyle sizi tekrar güldürür ama kendileri içten içe karalar bağlamaya devam edebilirler. Dünyayla hep bir davası olan yayın karanlık tarafına rastlamışsınızdır muhtemelen. Dünyayı yoluna sokmaya çalışıyordur. Ancak bu çabaları bazen çok yorulmalarına yol açar. Geçen hafta, intihar etmekte olduğunu ima eden Facebook mesajıyla hayranlarını korkuttuğu için polis tarafından bulunması sağlanan protest şarkıcı Sinéad O’Connor yay burcudur mesela.
Beethoven ve Scott Joplin’in de yay olduğu söylenir. Müzik dünyasının ilginç isimleri Ozzy Osbourne, Alan Parsons, Billy Idol, zorluklarla dolu yorgun ömrüne rağmen hala bir enerji bombası olan Tina Turner, Haluk Levent, Onno Tunç, Maria Callas, Frank Sinatra, Britney Spears, Christina Aguilera, Zeki Müren ve 28 yaşında ölen bir diğer deha Jimi Hendrix’in yanı sıra Şili Diktatörü Pinochet, İspanyol Diktatör Franco, Çekoslavak Lider Dubček, Churchill, Stalin, Brezhnev, Charles de Gaulle’ün ve çeşitli aktivistlerin, ayrıca Escobar’ın yay olduğuna da şaşırmamak gerek. Dünyayla zoru olan tüm bu huzursuz insanlar kendi tarzında düzenlemeye çalışmış bu anlamsız gidişatı.
Özgürlüklerini çok önemsedikleri ve aslında sizi de çok önemsedikleri halde kimseyi umursamıyormuş gibi vurdumduymaz göründükleri için bu farklı duruşlarının yanlış yorumlandığı çok olur. Yanlış anlaşılmışlığa verilen kurbanların en büyüğü Billy the Kid’dir zannımca. Sanki yol ortasında durup önüne gelene ateş eden azılı bir katilmiş ve hatta haydutların reisiymiş gibi resmedilen bu genç aslında sadece çamaşır ipinden kıyafet çalınca sabıkalanmış, mecburen suçlular dünyasına karışmış, patronuna yamuk yaptılar diye çıldıran kalbiyle elini kana bulamış ‘gerilmiş bir yay’ ve iyi vatandaş olmaya çalıştıkça suçlar üzerine yıkılmış, öldürmese öldürülecek olan, aslında kendisinin vurduğu kesin olan 21 değil 4 leşi bulunan bir bahtsız. Yayların bu deli-dolu dünyasından yararlanmak isteyen oluyordur tabii.
Ama her ne şekilde olursa olsun, koca gezegen Jüpiter (ve tanrı Zeus) tarafından yönetilen bu çılgın ruhlar büyük hayatlar yaşıyorlar. Seçtikleri mesleği yüreklerini koyarak yaptıkları için hangi dalda olursa olsun iyi iş çıkarıyorlar. Gelmiş geçmiş en başarılı sinema oyuncularından John Malkovich, Samuel Jackson, Bruce Lee, Kirk Douglas, Jane Fonda, Don Johnson, Bette Midler, Kiefer Sutherland, Kim Basinger, Brad Pitt ve ateş bakışlı Ben Stiller gibi bizim Fatma Girik’imiz, Hülya Koçyiğit’imiz, Gülşen Bubikoğlu’muz ve Mehmet Ali Alabora’nın, güzel Azra Akın’ın, özgün tarzlı Sertab Erener’in, Sivaslı Cindy’nin, Tyra Banks’in, Tenisçi Boris Becker ve Monica Seles’in, İbrahim Kutluay’ın ve hatta Anna Nicole Smith’in bile yay burcu olması tesadüf değildir herhalde.
Her sabah dörtte telefon ederek kendini öldüreceğine dair konuşmalarıyla beni sarsan bir yay dostumu ve o kabus dolu haftaları özlemle andığımı söyleyemeyeceğim tabii ama yine de çok seviyorum bu burcun insanlarını. Giyim-kuşamla değil kafanın içiyle ve gerçek dünyayla ilgilenmenizi ve bazılarınca ‘densiz’ bulunan dürüst konuşmalarınızı kendime çok yakın buluyorum. Yorucu hayatımızın heyecanlarla dolu güzel insanları, renkli dünyanızın maceralarına beni de sürüklemenizi, ‘bir meyhanede dans etmek’ gibi hayatta yapmam dediğim şeyleri sizinle yapmayı ve sizin kahkahalarınıza dost olmayı çok seviyorum. İyi ki doğdunuz, iyi ki arkadaşım oldunuz. Doğum gününüz kutlu olsun.
Keyfim ve kahyası,boş gezenle kalfasını misafir etmişler de incir çekirdeğiyle ceviz kabuğunu doldurmayacak konularla ilgili bir bardak su da fırtınalar koparmışlar.
kullanılan uçakların korunması gibi tarih bilincini gösteren işlerle de ilgileniyor. Sahip olduğu sinema, yatları, helikopterleri, denizaltısı, malikaneleri ve daha neleri birçok züğürdün çenesini yormakta. Allen’ın ayrıca kendisine ait spor takımları var, ki birisi NBA’de. Bir müzik grubunun elektro gitaristi olarak albüm çıkarttığı gibi, insan beyni üzerine araştırmalar yapan bir enstitüsü de var. Beyin devreden çıkınca insan denen canlının tamamen bir hiç olduğunu fark ettiği için bu konuya ilgiliymiş. Dünya kadar insana yardımda bulunmuş kendi adına bir vakfı var. Çeşitli patentin sahibi olan Allen servetini bilimsel çalışmalara ve hayır işlerine bırakacakmış. Zaten ömrünce bekar yaşamış (kağıt poşeti icat eden Kova kadını Margaret Knight gibi). Anılarına yer verdiği “Idea Man” adındaki kitap tabii ki çok satanlar listesine girmiş. Daha ne lazım her şeyi denemesi gerektiğini düşünen, entel ama eğlenceli bir Kova olduğuna inanmamız için?
Newman, Clark Gable, Charlie’nin Meleği Farrah Fawcett, James Dean, Tom Selleck, Burt Reynolds, Zsa Zsa Gabor, Kim Novak, Mia Farrow, Gazanfer Özcan, George Kennedy, Matt Dillon, Jack Lemmon, Gene Hackman, Engin Günaydın, Lou Diamond Phillips, Ashton Kutcher, Cybill Shepherd, Chita Rivera, Sherilyn Fenn, Morgan Fairchild, Mathilda May, Taylor Lautner, Elijah Wood, Cihan Ünal, Jennifer Aniston benim tanıdıklarım.
